του Κωστή Παπαϊωάννου
Δευτέρα, 3 Αυγούστου 2015
Είναι πια σίγουρο πως το πολιτικό σύστημα που έχει επικρατήσει σε όλο τον κόσμο είναι εντελώς ανίκανο να ανταποκριθεί στις ανάγκες της κοινωνίας. Έχει τεθεί επομένως το ερώτημα αν μπορεί να υπάρξει μια ορθή πολιτική και ποιός μπορεί να είναι ο φορέας της. Πολύ γενικά, η απάντηση είναι: η ορθή πολιτική όχι μόνο μπορεί να υπάρξει αλλά δεν μπορεί να μην υπάρξει και ο φορέας της δεν μπορεί είναι άλλος από την κοινωνία. Το δύσκολο είναι ψη εξειδικευτεί η απάντηση σε μια συγκεκριμένη πρόταση και γι αυτό κανείς δεν απαντάει ούτε και γενικά.
Στο πρώτο μέρος αυτού του κειμένου θα προσπαθήσω να περιγράψω από ιστορική άποψη την κατάσταση που επικρατεί στον σημερινό κόσμο, όπως αυτή εκδηλώνεται στην ελληνική κοινωνία. Στο δεύτερο μέρος θα προσπαθήσω να περιγράψω την στρατηγική που ταιριάζει στην ελληνική κοινωνία λαμβανόμενης υπόψη της φάσης στην οποία βρισκόμαστε σήμερα.
* * *
Βρισκόμαστε σήμερα, σαν ελληνική κοινωνία, σε μια κατάσταση που δεν είναι πολιτικά δύσκολη αλλά ιστορικά επικίνδυνη: την βλέπουμε όμως σαν εξαιρετικά δύσκολη για να μην βλέπουμε πως είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Κι αυτό γιατί σαν ελληνική κοινωνία έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τις πολιτικές δυσκολίες όταν βρισκόμαστε μπροστά τους αλλά απωθούμε τους ιστορικούς κινδύνους, που έχουμε δημιουργήσει. Ωστόσο, όμως αυτή είναι η συνθήκη της ανθρώπινης κοινωνίας και, τελικά, αυτή είναι η οικονομία της ιστορίας.
Είμαστε επομένως σήμερα υποχρεωμένοι να αγνοούμε τους κινδύνους και να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες που βρίσκουμε μπροστά μας, όχι με την ανοησία του "όλοι μαζί μπορούμε"! Η ψευδαίσθηση της συλλογικότητας σημαίνει να μην αρχίσει κανείς τίποτα αν δεν αρχίσουν όλοι οι άλλοι ή αν δεν παρουσιαστεί κάποιος φορέας που ενώ δεν εκπροσωπεί κανέναν καπελώνει όλους τους άλλους. Ο κάθε άνθρωπος είναι αναγκαστικά "όλοι μαζί" στην κοινωνία που ζει και μόνο μέσα σ' αυτό το πλαίσιο μπορεί και πρέπει να διοχετεύει την πολιτική του δραστηριότητα.
Ο καθένας ξεχωριστά έχουμε κάνει τα λάθη που μας οδήγησαν μέχρι εδώ. Και μόνο όταν ο καθένας ξεχωριστά αναγνωρίσει τα λάθη του, μόνο και μπορέσει να δει σωστά τις δυσκολίες που έχει μπροστά του, όταν ο καθένας ξεχωριστά μπορέσει να διδαχθεί, από τις δυσκολίες που μόνος του συναντάει, τότε και μόνο τότε θα μπορέσει να συνδεθεί με άλλους και έτσι μόνο θα σχηματιστεί η κοινωνική δύναμη που απαιτείται για την αποτροπή των κινδύνων που συνεπάγεται η κρίση και για την αλλαγή της κοινωνίας που επιβάλει η κρίση.
Από την άλλη μεριά έχει γίνει πια σαφές στον καθένα πως, χωρίς να έχουμε πάψει να είμαστε μέλη της ελληνικής κοινωνίας, έχουμε γίνει συγχρόνως μέλη της παγκόσμιας κοινωνίας. Κι αυτό, όχι μόνο εξ αντικειμένου, επειδή ως άνθρωποι είμαστε μέλη της ανθρωπότητας αλλά και γιατί μέσα από την εξέλιξη της οικονομίας και της πολιτικής, η ανθρωπότητα έχει ήδη ενοποιηθεί και τελικά, παρά τα φαινόμενα, έχει φτάσει να ενοποιηθεί και από άποψη πολιτισμού. Η φρικιαστική διαίρεση που παρατηρούμε σήμερα και που διαρκώς οξύνεται στην παγκόσμια κοινωνία, δεν οφείλεται στο κοινωνικό σύστημα αλλά στο εξουσιαστικό σύστημα: το εξουσιαστικό σύστημα είναι που οδηγεί την παγκόσμια κοινωνία στην καταστροφή.
Τελικά, στις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί καμιά κοινωνία δεν μπορεί να επιβιώσει έξω από το παγκόσμιο κοινωνικό σύστημα, αλλά ούτε και το παγκόσμιο κοινωνικό σύστημα μπορεί να επιβιώσει αν έστω και μια κοινωνία αποκοπεί από αυτό. Η έννοια της "εθνικής ανεξαρτησίας" που υπαινίσσεται η θεωρία της "επιστροφής στην δραχμή" είναι μια επικίνδυνη ανοησία. Δεν είναι η "ανεξαρτησία" του "δικού μας" πολιτικού συστήματος που θα μας προστατεύσει από την τυραννία αλλά αντίθετα θα μας προστατεύσει η συναδέλφωση με όλες τις κοινωνίες του κόσμου.
Με πιο απλά λόγια η κάθε κοινωνία "παράγει" κάτι -- όχι απαραιτήτως υλικό -- που είναι απαραίτητο στην παγκόσμια κοινωνία και η ίδια παίρνει αυτά που της είναι απαραίτητα από τις άλλες κοινωνίες. Μ' αυτή την έννοια κάθε κοινωνία είναι πια κόμβος ενός παγκόσμιου δικτύου και αν οποιοσδήποτε κόμβος κοπεί, τότε ο ίδιος ο κόμβος θα καταστραφεί αλλά και το παγκόσμιο δίκτυο θα υποστεί ένα blackout με ανυπολόγιστες συνέπειες. Αυτό έχει γίνει κατανοητό για το τραπεζικό σύστημα αλλά οι "χρήσιμοι ηλίθιοι" που ασκούν την πολιτική είναι βεβαίως ανίκανοι να δουν (και ούτε χρειάζεται να δουν) την πραγματική σημασία του τραπεζικού συστήματος στην δικτυακή λειτουργία της παγκόσμιας κοινωνίας.
Η δυσκολία είναι η πολυπλοκότητα των πολιτικών σχέσεων και ο ορατός κίνδυνος είναι να αποκοπεί η κοινωνία μας από το πολύπλοκο δίκτυο του παγκόσμιου κοινωνικού συστήματος: αν η ελληνική κοινωνία, αποκοπεί από τις υπόλοιπες κοινωνίες του πλανήτη, αυτό μπορεί να σημάνει, ούτε λίγο ούτε πολύ, την αρχή της αποκοπής των κοινωνιών από το σώμα τις παγκόσμιας κοινωνίας, σε μια διαδικασία ντόμινο που θα διαλύσει την ανθρωπότητα. Κι αυτό, διότι το πολιτικό σύστημα -- όσο διατηρεί τον εξουσιαστικό χαρακτήρα του -- είναι απολύτως ανίκανο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της πολυπλοκότητας του πραγματικού κοινωνικού συστήματος.
Τελικά, για όσο καιρό το πολιτικό σύστημα συνίσταται σε ένα πλέγμα σχέσεων εξουσίας και συνταράζεται από τον ανταγωνισμό που συνεπάγονται αυτές οι σχέση, στο πραγματικό κοινωνικό σύστημα θα κυριαρχεί η θανατηφόρα ηλιθιότητα αυτών που έχουν μια θέση εξουσίας να αντιμετωπίζουν αυτούς που έχουν μια θέση υπαγωγής στην εξουσία τους, σαν άβουλους εκτελεστές εντολών. Οι δεύτεροι θα μεταφέρουν με τον ίδιο ηλίθιο τρόπο τις εντολές σε τρίτους και αυτοί σε τέταρτους μέχρι τους τελικούς αποδέκτες των εντολών τους ανθρώπους της κοινωνικής βάσης: αυτός ο τρόπος λειτουργίας είναι η κοινωνική καρκινογένεση που θα στείλει την παγκόσμια κοινωνία στον τάφο της.
* * *
Από την στιγμή που άρχισε να υλοποιείται η παγκόσμια κοινωνία, γεννήθηκε αυτομάτως το ερώτημα αν θα είναι επαρκείς οι οικονομικές σχέσεις για να την συγκροτήσουν, όπως υποστήριζαν οι λεγόμενοι νεοφιλελεύθεροι ή μήπως το παγκόσμιο κοινωνικό σύστημαθα συγκροτηθεί μέσω ενός πολιτικού συστήματος. Όταν η νεοφιλελεύθερη αυταπάτη (και ταυτοχρόνως απάτη) της Νέας Τάξης Πραγμάτων αποδείχτηκε ένας καθαρόαιμος σύγχρονος πολιτικότατος φασισμός, που βάλτωσε στις θανατηφόρες μπίζνες του Ιράκ και του Αφγανιστάν γεννήθηκε το δίλημμα του χαρακτήρα που θα έχει πολιτική δομήτου πραγματικού παγκόσμιου κοινωνικού συστήματος. Το δίλημμα ήταν ανάμεσα στον κόσμο της σφαγής και του ολέθρου που υποσχόταν η Νέα (φασιστική) Τάξη Πραγμάτων και σε έναν ασαφή καλύτερο κόσμο που από κοινωνική διαίσθηση θεωρούνταν ήδη από τους ανθρώπους της κοινωνίας και πάλι εφικτός μετά την δεκαετία του 1940.
Η προσπάθεια για ανανέωση της κοινωνικής προοπτικής στην συνείδηση των ανθρώπων, έστω και με την μορφή ουτοπίας, με το σύνθημα «ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός» ήταν ένα σημαντικό ιστορικό βήμα της κοινωνίας. Έδωσε όμως ταυτοχρόνως την ευκαιρία στις ηγετικές ομάδες της κυριαρχούμενης από τον οπορτουνισμό Αριστεράς με αποφασιστική την συνδρομή των μισοκακόμοιρων "ηγεσιών" του διαλυμένου μαρξιστικού λενινιστικού κινήματος, είτε να ανανεώσουν τα πολιτικά παλαιοπωλεία τους όπως το ΚΚΕ(μλ) και το ΜΛ ΚΚΕ και το ΚΚΕ, είτε να ανανεώσουν την αντισταλινική-αντεπαναστατική φούσκα της "ανανεωτικής Αριστεράς" που είχε ξεφουσκώσει όπως έκανε, έναντι πινακίου φακής, το επιτελείο της Α/συνέχειας που είχε ήδη μεταλλαχτεί σε ΚΟΕ.
Η κατάσταση, μέσα σε δέκα χρόνια, εξελίχθηκε με πολλές στροφές και σταθμούς, παλινωδίες και αυταπάτες, μέχρι που σήμερα το διαβόητο εξουσιαστικό πείραμα, που επιχειρήθηκε στο πλαίσιο της παγκόσμιας εξουσιαστικής επιχείρησης για την σωτηρία του συστήματος και που δεν είχε άλλο στόχο από την υποταγή της κοινωνίας μέσω της εξαγοράς και της υποταγής της Αριστεράς, χρεοκόπησε επειδή πέτυχε ή πέτυχε επειδή χρεοκόπησε ανεβάζοντας στην εξουσία μια κυβέρνηση της Αριστεράς που δεν ήταν αριστερή.
Πρέπει όμως να υπογραμμίσω πως οι ιστορικές εξελίξεις της δεκαετίας 2004 - 2014 συσχετίζονται μεν αλλά δεν ταυτίζονται με την πολιτική στάση και δράση των ηγετικών ομάδων και των επιτελείων της Αριστεράς. Με άλλα λόγια, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να αποδώσουμε την ροή των ιστορικών γεγονότων, με τις όποιες αρνητικές ή θετικές συνέπειές τους, στην βούληση και στην δράση των μεγαλύτερων ή μικρότερων πολιτικών δυνάμεων. Αντίθετα πρέπει να ερμηνεύουμε τις αλλαγές, τις στροφές και τις μεταλλάξεις των επιτελείων της Αριστεράς με βάση τους παράδοξους δρόμους της αναγκαιότητας της ιστορικής κίνησης.
Από την άλλη μεριά, η προτεραιότητα της ιστορικής δυναμικής έναντι της πολιτικής δράσης, σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει πως πρέπει να δικαιολογούμε τις πολιτικές αθλιότητες που διέπραξαν οι επιτελείς της Αριστεράς μέσα σ' αυτή την δεκαετία γιατί ακριβώς ο σεβασμός στην "αυθεντία" αυτών των μοιραίων ηλίθιων και η (εκ μέρους των αριστερών της κοινωνικής βάσης) έλλειψη κριτικής στις άθλιες προθέσεις τους, είναι που επέτρεψε στις δυσάρεστες συνέπειες της κρίσης να υπερκερνούν τις ευεργετικές επιδράσεις της σε όλη την διάρκεια της πορείας της.
* * *
Όπως κι αν έφτασαν τα πράγματα μέχρις εδώ, το ρητορικό δίλλημα της προοπτικής της κοινωνίας χει τεθεί τώρα πια στο πλαίσιο της πραγματικής, της διαλεκτικής λογικής που λέει πως οι κοινωνίες των ανθρώπων συγκροτούνται και κινούνται με βάση την αντίθεση ανάμεσα στο πραγματικό σύστημα, που σήμερα είναι ενοποιημένο και ομογενές σε παγκόσμια έκταση και στο θεσμικό σύστημα, που σήμερα είναι κατακερματισμένο και αλλοπρόσαλλο στην ίδια έκταση.
Με άλλα λόγια, η αντίθεση που μέχρι σήμερα συγκροτούσε και κινούσε την κοινωνία έχει σήμερα μετατραπεί σε αντίφαση και για τις κοινωνίες όλου του κόσμου και τελικά για την παγκόσμια κοινωνία προκύπτει -- με μια ποικιλία εκδοχών και χρονισμού -- το δίλημμα αν το πραγματικό κοινωνικό σύστημα θα ενσωματωθεί στο θεσμικό κοινωνικό σύστημα ή αν, αντίθετα, το θεσμικό κοινωνικό σύστημα θα ενσωματωθεί στο πραγματικό κοινωνικό σύστημα.
Σημείωσα ήδη πως το παραπάνω δίλημμα δεν είναι πραγματικό: το πραγματικό σύστημα δεν μπορεί να ενσωματωθεί στο θεσμικό, δεν μπορεί να γίνει μέρος του θεσμικού, ενώ αντίθετα το θεσμικό είναι ήδη μέρος του πραγματικού συστήματος και υποχρεωτικά, καθώς το πραγματικό σύστημα αναπτύσσεται, το θεσμικό σύστημα συρρικνώνεται. Υπάρχει όμως και είναι πραγματικό: το συνειδησιακό δίλημμα ανάμεσα στην αναγνώριση της πραγματικής προοπτικής της κοινωνίας και στην ψευδαίσθηση της δυνατότητας του θεσμικού συστήματος να επικαλύψει το πραγματικό.
Η αντίφαση που περιέγραψα έχει γίνει επικίνδυνη. Η κρίση είναι αδύνατο να κλείσει τον κύκλο της αν η αντίφαση δεν εξαλειφθεί και αντίθετα όσο η αντίφαση συνεχίζει να υπάρχει η κρίση θα οξύνεται επικίνδυνα. Και επειδή από την ιστορική άποψη η διαδικασία της προσαρμογής του πραγματικού συστήματος έχει ήδη ολοκληρωθεί, η αντίφαση έχει μεταφερθεί σε όλη την έκτασή της στην κοινωνική συνείδηση. Η δυσκολία να αναγνωριστεί από την κοινωνία η πραγματική της κατάσταση δεν συνίσταται μόνο στην αδυναμία να αναγνωριστεί η πραγματική της προοπτική αλλά και στην αδυναμία να αναγνωριστεί το γεγονός πως και η αντεπαναστατική πολιτική δράση υπόκειται επίσης στην ιστορική αναγκαιότητα, ιδίως στην φάση της επαναστατικής αλλαγής.
Με άλλα λόγια η κοινωνική συνείδηση δεν μπορεί να συντονιστεί με την πραγματικότητα αν δεν εξοικειωθεί με την ιδέα πως οι προσπάθειες εκ μέρους των ηλίθιων ή και των όχι και τόσο ηλιθίων χειριστών του εξουσιαστικού συστήματος να ενοποιήσουν το πολιτικό σύστημα διατηρώντας τον εξουσιαστικό του χαρακτήρα αλλά ακόμα και η ίδια η ηλιθιότητά τους είναι αναπόσπαστο μέρος του ιστορικού επαναστατικού φαινομένου. Και πρέπει επίσης να γίνει σαφές, πως οι ίδιες προσπάθειες είναι άκρως επικίνδυνες όχι γιατί δεν είναι σύνδρομες με την δυναμική του πραγματικού συστήματος αλλά γιατί όσο αίμα και αν χυθεί η παγκόσμια φασιστική αυτοκρατορία που προσπαθούν να κατασκευάσουν είναι αδύνατο να επιβιώσει.
Έχει ήδη γίνει σαφές πως όλη αυτή η αναταραχή που περιγράφεται ως γεωπολιτική και βλακωδώς εννοείται ως διεκδίκηση ιδιοκτησίας, είναι συνέπεια της προσπάθειας να συγκροτηθεί μια παγκόσμια φασιστική αυτοκρατορία που θα ενοποιήσει τον κόσμο κάτω από την "μπότα" του φασισμού. Βεβαίως η "μπότα" δεν έχει τίποτα το ευχάριστο, κανείς όμως δεν μπορεί να έχει αντίρρηση στην ενοποίηση του κόσμου. Παρά ταύτα είναι πολύ εύκολο να συμβεί το δυστύχημα, αντί να πολεμάμε τον φασισμό να πολεμάμε την ενοποίηση του κόσμου: αυτό συμβαίνει σήμερα στην ελληνική πολιτική. Στο ζήτημα αυτό από την διευκρίνιση του οποίου εξαρτάται η χάραξη μιας σωστής πολιτικής θα χρειαστεί να επανέλθω στο επόμενο μέρος αυτού του κειμένου.
Το "σχέδιο" -- αν μπορούμε να μιλάμε για σχέδιο μέσα στο χάος του ανταγωνισμού που προκαλεί η χρεοκοπία του εξουσιαστικού συστήματος -- είναι η κατασκευή μιαςπαγκόσμιας φασιστικής αυτοκρατορίας μέσα στο πλαίσιο της οποίας όλες οι κοινωνίες του κόσμου θα είναι υπόδουλες, χωρίς καμία διάκριση ανάμεσα σε κοινωνίες θύτες και κοινωνίες θύματα. Στην αυτοκρατορία αυτή, μια αυστηρή χιτλερικού τύπου, σε νέα έκδοση (βλέπε Σόιμπλε) ιεραρχία αξιωματούχων του παγκόσμιου φασιστικού "θεσμικού" συστήματος (όπου σαν υπέρτατος "θεσμός" έχει ήδη βαπτισθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα του αέρα) θα διαχειρίζεται μια απέραντη παγκόσμια κοινωνία δούλων. Για την κοινωνία των δούλων θα προβλεφθεί μια, "σοφά" μελετημένη, ελάχιστη αναγκαία διατροφή, για όσους παραμένουν υποταγμένοι, ένα σύστημα αυστηρών τιμωριών, μέχρι και την "ευθανασία", για όσους τολμούν να αντισταθούν και ένα σύστημα "μπόνους" σε όποιους έχουν τα προσόντα να προβιβαστούν σε μέλη του δικτύου της αυτοκρατορικής εξουσίας.
Το αναπόδραστο αλλά και άλυτο πρόβλημα αυτής της "τέλεια σχεδιασμένης" αυτοκρατορίας είναι ο ανταγωνισμός για το ποιος θα βρίσκεται στην κορυφή της ιεραρχίας. Το πρόβλημα αυτό από μόνο του δεν θα ήταν σπουδαίο: κάποια στιγμή κάποιος θα επικρατούσε. Το πρόβλημα είναι πως κάποιοι, δεύτεροι και τρίτοι σε ισχύ, μπαίνουν στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουν την ισχύ των "δούλων" προκειμένου να ανεβούν μερικά σκαλοπάτια στην ιεραρχία δημιουργώντας ένα δεύτερο δίκτυο εξουσίας που ανταγωνίζεται το πρώτο. Αυτός ο "πειρασμός" (ιστορικά απολύτως δικαιολογημένος) είναι η βάση της δημιουργίας των προϋποθέσεων για μια παγκόσμια σύγκρουση, είναι όμως και η βάση τηςστρατηγικής άμυνας. Γι αυτήν θα προσπαθήσω να μιλήσω στο επόμενο τμήμα αυτού του κειμένου.
http://www.critici.gr/PageText.php?text_flag=1&item_id=466
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου