Σαράντα χρόνια μετά.... * 1973 -2013 *
Στις 11 Σεπτέμβρη του 1973, ο πρόεδρος της Κυβέρνησης Λαϊκής
Στις 11 Σεπτέμβρη του 1973, ο πρόεδρος της Κυβέρνησης Λαϊκής
Ενότητας της Χιλής, Σαλβαντόρ Αλιέντε, βρίσκεται
νεκρός. Αυτοκτόνησε (πολλοί λένε ότι δολοφονήθηκε) καθώς οι
δυνάμεις του, φίλου των Αμερικάνων, δικτάτορα πολιορκούσαν το
προεδρικό μέγαρο. Τη μέρα αυτή τερματίστηκε το πείραμα του
δημοκρατικού περάσματος στον Σοσιαλισμό και έγινε η έναρξη μιας
από τις πιο σκληρές δικτατορίες της σύγχρονης ιστορίας που
αποτέλεσε ένα άλλο πείραμα, αυτό των πιο αντιλαϊκών
νεοφιλελεύθερων πολιτικών.
Δημοσιεύουμε σήμερα δύο πολύ σημαντικές μεταφράσεις. Η πρώτη είναι η πρώτη ομιλία του Αλιέντε στο Χιλιανό Κοινοβούλιο μετά την εκλογή του, που
βρίσκεται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Είναι ένα σημαντικό πολιτικό κείμενο
που παρουσιάζει εκτενώς το κυβερνητικό πρόγραμμα. Η δεύτερη είναι ο
τελευταίος λόγος του προς το Χιλιανό λαό, λίγες ώρες πριν τον θάνατο του.
Πρώτη ομιλία του
Αλιέντε στο Χιλιανό Κοινοβούλιο μετά την εκλογή του.
Εισαγωγή
Εμφανιζόμενος ενώπιον σας σε εκπλήρωση του
συνταγματικού διατάγματος, θέλω
να αποδώσω διπλή σημασία σε αυτό το μήνυμα. Είναι το πρώτο μήνυμα μιας
Κυβέρνησης η οποία μόλις έχει αναλάβει τα καθήκοντα και ανταποκρίνεται σε
ένα μοναδικό κάλεσμα στη πολιτική μας ιστορία.
Για αυτό το λόγο εύχομαι να του δώσω το ιδιαίτερό του περιεχόμενο, εξαιτίας
της σημερινής του σημασίας και εξαιτίας των μελλοντικών του επιπτώσεων.
Για 27 χρόνια, έχω θητεύσει σε αυτό τον Οίκο, σχεδόν πάντα ως μέλος της
κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης. Σήμερα παρευρίσκομαι ως Πρωθυπουργός,
εκλεγμένος με τη θέληση του λαού, όπως κυρώθηκε από το Κογκρέσο.
Γνωρίζω πολύ καλά ότι εδώ συζητήθηκαν και θεσμοθετήθηκαν οι νόμοι οι οποίοι
δημιούργησαν μια αγροτική δομή βασισμένη στην μεγάλη ιδιοκτησία· αλλά εδώ
επίσης, παρωχημένοι θεσμοί καταργήθηκαν ούτως ώστε να στρωθούν τα νομικά
θεμέλια της αγροτικής μεταρρύθμισης που διεξάγουμε τώρα. Εδώ καθιερώθηκαν οι
θεσμικές διαδικασίες για την ξένη εκμετάλλευση των Χιλιανών εθνικών πόρων ·
αλλά αυτό το ίδιο Κογκρέσο αναθεωρεί τώρα αυτές τις διαδικασίες προκειμένου
να επιστρέψει στο Χιλιανό λαό αυτά που δικαιωματικά του ανήκουν.
Το Κογκρέσο θεσμοθετεί τους νομικούς θεσμούς οι οποίοι ρυθμίζουν την
κοινωνική τάξη πραγμάτων στην οποία είναι ριζωμένοι, και γι’ αυτό το λόγο,
για πάνω από έναν αιώνα ανταποκρινόταν περισσότερο στα συμφέροντα των
δυνατών παρά στα δεινά του λαού.
Στην αρχή αυτής της νομοθετικής περιόδου, πρέπει να θίξω αυτό το πρόγραμμα.
Η Χιλή έχει σήμερα στην Κυβέρνησή της μια νέα πολιτική δύναμη, της οποίας
την κοινωνική λειτουργία πρέπει να προασπιστούμε, όχι την παραδοσιακή
κυβερνώσα τάξη, αλλά την ευρεία πλειοψηφία του λαού. Αυτή η αλλαγή στη δομή
της εξουσίας πρέπει απαραίτητα να συνοδευτεί από ριζικές αλλαγές στην
κοινωνικο-οικονομική τάξη, αλλαγές τις οποίες το Κοινοβούλιο καλείται να
θεσμοθετήσει.
Αυτό το βήμα προς την απελευθέρωση των Χιλιανών δυνάμεων για την επαναδόμηση
του έθνους πρέπει να ακολουθηθεί από πιο αποφασιστικά βήματα. Η αγροτική
μεταρρύθμιση που είναι τώρα σε εξέλιξη, η εθνικοποίηση του χαλκού που
αναμένει μόνο την έγκριση της Ολομέλειας του Κογκρέσου, πρέπει να
ακολουθηθούν από νέες μεταρρυθμίσεις, είτε αυτές εκκινούν από το
Κοινοβούλιο, είτε από κυβερνητική πρόταση, είτε από τις συνδυασμένες
προσπάθειες και των δύο δυνάμεων, ή από δημοψήφισμα, το οποίο είναι μια
νομική προσφυγή στο θεμέλιο όλων των εξουσιών, στη λαϊκή κυριαρχία.
Έχουμε αποδεχθεί την πρόκληση να επανεξετάσουμε τα πάντα. Επιθυμούμε
επειγόντως να εξετάσουμε αν κάθε νόμος, κάθε υπάρχων θεσμός και ακόμα κάθε
άτομο, προάγουν ή όχι την εσωτερική και αυτόνομή μας ανάπτυξη. Είμαι
σίγουρος ότι σε λίγες περιπτώσεις στην ιστορία το Κοινοβούλιο οποιουδήποτε
έθνους έχει έρθει αντιμέτωπο με μια τόσο μεγάλη πρόκληση.
να αποδώσω διπλή σημασία σε αυτό το μήνυμα. Είναι το πρώτο μήνυμα μιας
Κυβέρνησης η οποία μόλις έχει αναλάβει τα καθήκοντα και ανταποκρίνεται σε
ένα μοναδικό κάλεσμα στη πολιτική μας ιστορία.
Για αυτό το λόγο εύχομαι να του δώσω το ιδιαίτερό του περιεχόμενο, εξαιτίας
της σημερινής του σημασίας και εξαιτίας των μελλοντικών του επιπτώσεων.
Για 27 χρόνια, έχω θητεύσει σε αυτό τον Οίκο, σχεδόν πάντα ως μέλος της
κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης. Σήμερα παρευρίσκομαι ως Πρωθυπουργός,
εκλεγμένος με τη θέληση του λαού, όπως κυρώθηκε από το Κογκρέσο.
Γνωρίζω πολύ καλά ότι εδώ συζητήθηκαν και θεσμοθετήθηκαν οι νόμοι οι οποίοι
δημιούργησαν μια αγροτική δομή βασισμένη στην μεγάλη ιδιοκτησία· αλλά εδώ
επίσης, παρωχημένοι θεσμοί καταργήθηκαν ούτως ώστε να στρωθούν τα νομικά
θεμέλια της αγροτικής μεταρρύθμισης που διεξάγουμε τώρα. Εδώ καθιερώθηκαν οι
θεσμικές διαδικασίες για την ξένη εκμετάλλευση των Χιλιανών εθνικών πόρων ·
αλλά αυτό το ίδιο Κογκρέσο αναθεωρεί τώρα αυτές τις διαδικασίες προκειμένου
να επιστρέψει στο Χιλιανό λαό αυτά που δικαιωματικά του ανήκουν.
Το Κογκρέσο θεσμοθετεί τους νομικούς θεσμούς οι οποίοι ρυθμίζουν την
κοινωνική τάξη πραγμάτων στην οποία είναι ριζωμένοι, και γι’ αυτό το λόγο,
για πάνω από έναν αιώνα ανταποκρινόταν περισσότερο στα συμφέροντα των
δυνατών παρά στα δεινά του λαού.
Στην αρχή αυτής της νομοθετικής περιόδου, πρέπει να θίξω αυτό το πρόγραμμα.
Η Χιλή έχει σήμερα στην Κυβέρνησή της μια νέα πολιτική δύναμη, της οποίας
την κοινωνική λειτουργία πρέπει να προασπιστούμε, όχι την παραδοσιακή
κυβερνώσα τάξη, αλλά την ευρεία πλειοψηφία του λαού. Αυτή η αλλαγή στη δομή
της εξουσίας πρέπει απαραίτητα να συνοδευτεί από ριζικές αλλαγές στην
κοινωνικο-οικονομική τάξη, αλλαγές τις οποίες το Κοινοβούλιο καλείται να
θεσμοθετήσει.
Αυτό το βήμα προς την απελευθέρωση των Χιλιανών δυνάμεων για την επαναδόμηση
του έθνους πρέπει να ακολουθηθεί από πιο αποφασιστικά βήματα. Η αγροτική
μεταρρύθμιση που είναι τώρα σε εξέλιξη, η εθνικοποίηση του χαλκού που
αναμένει μόνο την έγκριση της Ολομέλειας του Κογκρέσου, πρέπει να
ακολουθηθούν από νέες μεταρρυθμίσεις, είτε αυτές εκκινούν από το
Κοινοβούλιο, είτε από κυβερνητική πρόταση, είτε από τις συνδυασμένες
προσπάθειες και των δύο δυνάμεων, ή από δημοψήφισμα, το οποίο είναι μια
νομική προσφυγή στο θεμέλιο όλων των εξουσιών, στη λαϊκή κυριαρχία.
Έχουμε αποδεχθεί την πρόκληση να επανεξετάσουμε τα πάντα. Επιθυμούμε
επειγόντως να εξετάσουμε αν κάθε νόμος, κάθε υπάρχων θεσμός και ακόμα κάθε
άτομο, προάγουν ή όχι την εσωτερική και αυτόνομή μας ανάπτυξη. Είμαι
σίγουρος ότι σε λίγες περιπτώσεις στην ιστορία το Κοινοβούλιο οποιουδήποτε
έθνους έχει έρθει αντιμέτωπο με μια τόσο μεγάλη πρόκληση.
Κατανικώντας τον Καπιταλισμό στη Χιλή
Οι περιστάσεις στην Ρωσία του 1917 και στη Χιλή του σήμερα είναι κατά πολύ
διαφορετικές. Ωστόσο, η ιστορική πρόκληση είναι παρόμοια.
Το 1917 η Ρωσία έλαβε αποφάσεις οι οποίες είχαν τις πιο εκτεταμένες
συνέπειες στην σύγχρονη ιστορία, εκεί έγινε πιστευτό ότι η μη αναπτυγμένη
Ευρώπη θα μπορούσε να κοιτάξει στα μάτια μέχρι και την προηγμένη Ευρώπη, ότι
η πρώτη σοσιαλιστική επανάσταση δεν χρειαζόταν απαραίτητα να λάβει χώρα στην
καρδιά της βιομηχανικής δύναμης. Εκεί η πρόκληση έγινε δεκτή και η
δικτατορία του προλεταριάτου, η οποία είναι μια από τις μεθόδους για την
οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας, εγκαθιδρύθηκε.
Σήμερα κανένας δεν αμφιβάλλει ότι με αυτή τη μέθοδο έθνη με μεγάλους
πληθυσμούς μπορούν, σε μια σχετικά σύντομη περίοδο, να ξεφύγουν από την
οπισθοδρομικότητά τους και να αποκτήσουν το πιο προηγμένο επίπεδο του
σύγχρονου πολιτισμού. Τα παραδείγματα της Σοβιετικής Ένωσης και της Λαϊκής
Δημοκρατίας της Κίνας μιλούν από μόνα τους.
Όπως η Ρωσία τότε, η Χιλή σήμερα αντιμετωπίζει την ανάγκη να εισάγει νέες
μεθόδους για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Η
επαναστατική μας μέθοδος, η πλουραλιστική μέθοδος, είχε προβλεφθεί από τους
κλασικούς Μαρξιστές θεωρητικούς, αλλά ποτέ πρωτύτερα δεν είχε τεθεί στην
πράξη. Οι κοινωνικοί διανοητές πίστευαν ότι τα πρώτα, που θα έπρατταν έτσι,
θα ήταν τα πιο ανεπτυγμένα έθνη, πιθανότατα η Ιταλία ή η Γαλλία με τα
ισχυρά Μαρξιστικά προσανατολισμένα εργατικά κόμματα.
Παρόλα αυτά, ακόμη μια φορά, η ιστορία επέτρεψε μια τομή με το παρελθόν και
την οικοδόμηση ενός νέου μοντέλου κοινωνίας, όχι μόνο όπου ήταν θεωρητικά
πιο προβλέψιμο, αλλά όπου οι πιο ευνοϊκά συμπαγείς συνθήκες είχαν
δημιουργηθεί για την επίτευξή της. Η σημερινή Χιλή είναι το πρώτο έθνος στον
κόσμο που θέτει σε πράξη το δεύτερο μοντέλο μετάβασης προς μια σοσιαλιστική
κοινωνία.
Αυτή η πρόκληση προσελκύει μεγάλο ενδιαφέρον πέρα από τα εθνικά μας σύνορα.
Όλοι γνωρίζουν ή μαντεύουν ότι εδώ και τώρα η ιστορία ξεκινά να παίρνει μια
άλλη κατεύθυνση, ακόμη και εμείς οι Χιλιανοί έχουμε συνείδηση αυτού του
εγχειρήματος. Κάποιοι ανάμεσά μας, πιθανότητα η μειοψηφία, βλέπουν τις
πελώριες δυσκολίες του έργου. Άλλοι, η πλειοψηφία, προσπαθούν να
οραματίζονται την πιθανότητα του να το αντιμετωπίσουν με επιτυχία. Από την
πλευρά μου, είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε την απαραίτητη ενέργεια και
ικανότητα να διεξάγουμε την προσπάθειά μας και να δημιουργήσουμε την πρώτη
σοσιαλιστική κοινωνία οικοδομημένη σύμφωνα με ένα δημοκρατικό, πλουραλιστικό
και ελευθεριακό μοντέλο.
Οι σκεπτικιστές και οι προφήτες της καταστροφής θα πουν ότι δεν είναι
δυνατόν. Θα πουν ότι το κοινοβούλιο που έχει υπηρετήσει τις άρχουσες τάξεις
τόσο καλά δεν θα μπορέσει να μεταμορφωθεί στο Κοινοβούλιο του Χιλιανού Λαού.
Περαιτέρω, έχουν εμφαντικά δηλώσει ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις και η Αστυνομία
(Corps of Carabineros), που μέχρι στιγμής έχουν υποστηρίξει την καθεστηκυία
τάξη που εμείς θέλουμε να ανατρέψουμε, δε θα συναινούσαν να εγγυηθούν τη
βούληση του λαού αν αυτός αποφασίσει να εγκαθιδρύσει το σοσιαλισμό στη
χώρα.Ξεχνούν την πατριωτική συνείδηση του Στρατού και της Αστυνομίας, την
παράδοσή τους στον επαγγελματισμό και την υπακοή στην πολιτική εξουσία. Με
τα λόγια του Στρατηγού Schneider, οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι «ένα εσωτερικό
και αντιπροσωπευτικό κομμάτι του έθνους όπως επίσης και της δομής του
κράτους, αυτό είναι, ανήκουν και οι δύο στη μόνιμη και προσωρινή σφαίρα και
ως εκ τούτου είναι ικανές να οργανώσουν και να εξισορροπήσουν τις περιοδικές
αλλαγές που επηρεάζουν την πολιτική ζωή εντός του νομίμου καθεστώτος». Από
τη στιγμή που το Εθνικό Κογκρέσο είναι βασισμένο στη ψήφο του λαού, δεν
υπάρχει τίποτε στη φύση του που να το εμποδίζει από το να αλλάξει τον εαυτό
του ούτως ώστε να γίνει, στην πράξη, το Κοινοβούλιο του Λαού. Οι Χιλιανές
Ένοπλες Δυνάμεις και οι Καραμπινιέροι πιστοί στο καθήκον τους και στην
παράδοσή τους της μη επέμβασης στην πολιτική διαδικασία, θα υποστηρίξουν την
κοινωνική οργάνωση που ανταποκρίνεται στη θέληση του λαού, όπως εκφράζεται
με τους όρους που εγκαθιδρύονται στο Σύνταγμα. Θα είναι μια πιο δίκαιη, μια
πιο ανθρώπινη και γενναιόδωρη οργάνωση για όλους, αλλά πάνω από όλα για τους
εργάτες, oι οποίοι έχουν συνεισφέρει τόσο μέχρι σήμερα και έχουν λάβει
σχεδόν τίποτα σε ανταπόδοση.
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε δεν είναι σε αυτό το πεδίο. Βρίσκονται στην
αξιοσημείωτη πολυπλοκότητα των καθηκόντων που βρίσκονται μπροστά μας – στο
να δημιουργήσουμε τους πολιτικούς θεσμούς που θα μας οδηγήσουν στο
Σοσιαλισμό, και στο να επιτύχουμε ξεκινώντας από την υπάρχουσα κατάσταση
μιας κοινωνίας καταπιεσμένης από την οπισθοδρομικότητα και τη φτώχεια, τα
οποία είναι τα αποτελέσματα της εξάρτησης και της υποανάπτυξης – να
καταργήσει τους παράγοντες που προκαλούν την οπισθοδρομικότητα και, την ίδια
στιγμή, να χτίσει μια νέα κοινωνικο-οικονομική δομή ικανή να παράσχει την
συλλογική ευημερία.
Οι αιτίες της οπισθοδρομικότητας βρίσκονται και ακόμα εδρεύουν στις
παραδοσιακές άρχουσες τάξεις με τον συνδυασμό της εξάρτησης από εξωτερικές
δυνάμεις και της ενδοταξικής εκμετάλλευσης. Έχουν ωφεληθεί από την σχέση
τους με τα ξένα συμφέροντα και από τον σφετερισμό της υπεραξίας που
παράγεται από τους εργάτες, στους οποίους έχουν μόνον αποδώσει τα ελάχιστα
απαραίτητα για την αναπαραγωγή της εργατικής τους δύναμης.
Το πρώτο μας έργο είναι να αποσυνδέσουμε αυτή την περιοριστική δομή, η οποία
παράγει μονάχα μια παραμορφωμένη ανάπτυξη. Την ίδια στιγμή πρέπει να
οικοδομήσουμε μια νέα οικονομία έτσι ώστε να διαδεχθεί την προηγούμενη χωρίς
να τη συνεχίσει, την ίδια στιγμή να συντηρηθεί στο μέγιστο η παραγωγική και
τεχνική ικανότητα που έχουμε επιτύχει παρά τις επιπλοκές της υπό-ανάπτυξής
μας και πρέπει να την οικοδομήσουμε χωρίς κρίσεις τεχνητώς προκληθείσες από
αυτούς των οποίων τα αρχαία προνόμια θα πρέπει να καταργήσουμε.
Εξάλλου σε αυτά τα βασικά ερωτήματα, υπάρχει ένα άλλο το οποίο είναι η
βασική πρόκληση των καιρών μας – πως μπορούν οι άνθρωποι γενικά – και ιδίως
οι νέοι άνθρωποι- να αναπτύξουν μια αίσθηση σκοπού η οποία θα τους εμπνεύσει
με μια νέα χαρά για τη ζωή και να δώσει αξιοπρέπεια στην ύπαρξή τους;
Δεν υπάρχει κανένας άλλος δρόμος εκτός από αυτόν της αφιέρωσης των εαυτών
μας στην πραγματοποίηση μεγαλύτερων ανιδιοτελών έργων, τέτοιο όπως αυτό της
επίτευξης ενός νέου σταδίου στην ανθρώπινη ύπαρξης, της μέχρι τώρα
υποβαθμισμένης από τη διάκρισή της σε προνομιούχους και στερημένους. Σήμερα
κανένας δεν μπορεί να φανταστεί λύσεις για το μακρινό μέλλον όταν όλα τα
έθνη θα έχουν επιτύχει αφθονία και πραγματοποιήσει την ικανοποίηση των
υλικών αναγκών και την ίδια στιγμή θα έχουν αναλάβει την πολιτισμική
κληρονομιά της ανθρωπότητας. Αλλά εδώ και τώρα η Χιλή και η Λατινική
Αμερική, έχουμε τη δυνατότητα και το καθήκον να πραγματοποιήσουμε
δημιουργικές ενέργειες, ιδίως αυτές της νεολαίας, σε αποστολές που μας
εμπνέουν περισσότερο από ότι στο παρελθόν.Τέτοια είναι η φιλοδοξία για την
οικοδόμηση ενός κόσμου, ο οποίος θέτει στο πλάι τις διακρίσεις σε πλούσιους
και φτωχούς – και από την πλευρά μας , να χτίσουμε μια κοινωνία στην οποία ο
πόλεμος του οικονομικού ανταγωνισμού θα είναι εκτός νόμου – στην οποία ο
αγώνας για τα επαγγελματικά προνόμια δεν έχει κανένα νόημα – στην οποία δεν
θα υπάρχει πλέον αυτή η αδιαφορία για την μοίρα των άλλων που επιτρέπει
στους ισχυρούς να εκμεταλλεύονται τους αδύναμους.
Έχουν υπάρξει πολύ λίγες περιπτώσεις στις οποίες οι άνθρωποι έχουν τόσο πολύ
χρειαστεί την πίστη στους εαυτούς τους και στην ικανότητά τους να
επανοικοδομήσουν τον κόσμο και να αναγεννήσουν τις ζωές τους.
Αυτή είναι μια πρωτοφανής στιγμή, η οποία μας προσφέρει τα υλικά μέσα για να
υλοποιήσουμε τα πιο γενναία ουτοπικά όνειρα του παρελθόντος. Το μόνο πράγμα
που εμποδίζει το επίτευγμά μας είναι η κληρονομιά της απληστίας, του φόβου
και των παρωχημένων θεσμικών παραδόσεων. Ανάμεσα στον καιρό που ζούμε και σε
αυτόν της απελευθέρωσης του ανθρώπου σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτή η κληρονομιά
πρέπει να ανατραπεί. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα είναι πιθανόν να καλέσουμε
τους ανθρώπους να επανοικοδομήσουν τις ζωές τους, όχι ως παράγωγα ενός
παρελθόντος σκλαβιάς και εκμετάλλευσης, αλλά στην πιο συνειδητή
πραγματοποίηση των ευγενέστερων προοπτικών τους. Αυτό είναι το σοσιαλιστικό
ιδανικό.
Ένας ευφυής παρατηρητής από μια ανεπτυγμένη χώρα που έχει αυτούς τους
υλικούς πόρους ίσως να υποθέσει ότι αυτή η παρατήρηση είναι ένας καινούριος
τρόπος τον οποίο οι υπανάπτυκτοι άνθρωποι έχουν βρει για να ζητούν βοήθεια –
ακόμα μια έκκληση των φτωχών για φιλανθρωπία από τους πλούσιους. Δεν είναι
αυτή η περίπτωση μας, αλλά ακριβώς η αντίθετη. Με την εσωτερική εξουσία όλων
των κοινωνιών υπο την ηγεμονία των απόκληρων, με την αλλαγή στις διεθνείς
εμπορικές σχέσεις κινούμενη από τα εκμεταλλευόμενα έθνη, θα έρθει όχι μόνο η
κατάργηση της φτώχιας και της οπισθοδρομικότητας αλλά επίσης και η
απελευθέρωση των μεγάλων δυνάμεων από την μοίρα του καταπιεστή. Έτσι, με
τον ίδιο τρόπο όπως η χειραφέτηση των σκλάβων απελευθερώνει τον ιδιοκτήτη
σκλάβων, έτσι το κατόρθωμα του Σοσιαλισμού οραματιζόμενο από τους ανθρώπους
των καιρών μας είναι λέει τόσα πολλά για τους απόκληρους όσα και για τους
περισσότερους των προνομιούχων, αφού και οι δύο θα μπορέσουν τότε να
αποτινάξουν τις αλυσίδες που εξευτελίζουν την κοινωνία.
Στέκομαι εδώ, μέλη του Εθνικού Κοινοβουλίου, για να σας προτρέψω να
αναλάβετε το έργο της ανοικοδόμησης του Χιλιανού έθνους σύμφωνα με τα όνειρά
μας, μια Χιλή όπου όλα τα παιδιά ξεκινούν την ζωή τους με ισότητα, με ίση
ιατρική φροντίδα, εκπαίδευση, και διατροφή. Μια Χιλή στην οποία η
δημιουργική ικανότητα κάθε άνδρα και γυναίκας θα επιτρέπεται να αναπτυχθεί,
όχι ανταγωνιστικά με τους άλλους, αλλά με σκοπό να συνεισφέρει σε μια
καλύτερη ζωή για όλους.
Οι περιστάσεις στην Ρωσία του 1917 και στη Χιλή του σήμερα είναι κατά πολύ
διαφορετικές. Ωστόσο, η ιστορική πρόκληση είναι παρόμοια.
Το 1917 η Ρωσία έλαβε αποφάσεις οι οποίες είχαν τις πιο εκτεταμένες
συνέπειες στην σύγχρονη ιστορία, εκεί έγινε πιστευτό ότι η μη αναπτυγμένη
Ευρώπη θα μπορούσε να κοιτάξει στα μάτια μέχρι και την προηγμένη Ευρώπη, ότι
η πρώτη σοσιαλιστική επανάσταση δεν χρειαζόταν απαραίτητα να λάβει χώρα στην
καρδιά της βιομηχανικής δύναμης. Εκεί η πρόκληση έγινε δεκτή και η
δικτατορία του προλεταριάτου, η οποία είναι μια από τις μεθόδους για την
οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας, εγκαθιδρύθηκε.
Σήμερα κανένας δεν αμφιβάλλει ότι με αυτή τη μέθοδο έθνη με μεγάλους
πληθυσμούς μπορούν, σε μια σχετικά σύντομη περίοδο, να ξεφύγουν από την
οπισθοδρομικότητά τους και να αποκτήσουν το πιο προηγμένο επίπεδο του
σύγχρονου πολιτισμού. Τα παραδείγματα της Σοβιετικής Ένωσης και της Λαϊκής
Δημοκρατίας της Κίνας μιλούν από μόνα τους.
Όπως η Ρωσία τότε, η Χιλή σήμερα αντιμετωπίζει την ανάγκη να εισάγει νέες
μεθόδους για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Η
επαναστατική μας μέθοδος, η πλουραλιστική μέθοδος, είχε προβλεφθεί από τους
κλασικούς Μαρξιστές θεωρητικούς, αλλά ποτέ πρωτύτερα δεν είχε τεθεί στην
πράξη. Οι κοινωνικοί διανοητές πίστευαν ότι τα πρώτα, που θα έπρατταν έτσι,
θα ήταν τα πιο ανεπτυγμένα έθνη, πιθανότατα η Ιταλία ή η Γαλλία με τα
ισχυρά Μαρξιστικά προσανατολισμένα εργατικά κόμματα.
Παρόλα αυτά, ακόμη μια φορά, η ιστορία επέτρεψε μια τομή με το παρελθόν και
την οικοδόμηση ενός νέου μοντέλου κοινωνίας, όχι μόνο όπου ήταν θεωρητικά
πιο προβλέψιμο, αλλά όπου οι πιο ευνοϊκά συμπαγείς συνθήκες είχαν
δημιουργηθεί για την επίτευξή της. Η σημερινή Χιλή είναι το πρώτο έθνος στον
κόσμο που θέτει σε πράξη το δεύτερο μοντέλο μετάβασης προς μια σοσιαλιστική
κοινωνία.
Αυτή η πρόκληση προσελκύει μεγάλο ενδιαφέρον πέρα από τα εθνικά μας σύνορα.
Όλοι γνωρίζουν ή μαντεύουν ότι εδώ και τώρα η ιστορία ξεκινά να παίρνει μια
άλλη κατεύθυνση, ακόμη και εμείς οι Χιλιανοί έχουμε συνείδηση αυτού του
εγχειρήματος. Κάποιοι ανάμεσά μας, πιθανότητα η μειοψηφία, βλέπουν τις
πελώριες δυσκολίες του έργου. Άλλοι, η πλειοψηφία, προσπαθούν να
οραματίζονται την πιθανότητα του να το αντιμετωπίσουν με επιτυχία. Από την
πλευρά μου, είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε την απαραίτητη ενέργεια και
ικανότητα να διεξάγουμε την προσπάθειά μας και να δημιουργήσουμε την πρώτη
σοσιαλιστική κοινωνία οικοδομημένη σύμφωνα με ένα δημοκρατικό, πλουραλιστικό
και ελευθεριακό μοντέλο.
Οι σκεπτικιστές και οι προφήτες της καταστροφής θα πουν ότι δεν είναι
δυνατόν. Θα πουν ότι το κοινοβούλιο που έχει υπηρετήσει τις άρχουσες τάξεις
τόσο καλά δεν θα μπορέσει να μεταμορφωθεί στο Κοινοβούλιο του Χιλιανού Λαού.
Περαιτέρω, έχουν εμφαντικά δηλώσει ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις και η Αστυνομία
(Corps of Carabineros), που μέχρι στιγμής έχουν υποστηρίξει την καθεστηκυία
τάξη που εμείς θέλουμε να ανατρέψουμε, δε θα συναινούσαν να εγγυηθούν τη
βούληση του λαού αν αυτός αποφασίσει να εγκαθιδρύσει το σοσιαλισμό στη
χώρα.Ξεχνούν την πατριωτική συνείδηση του Στρατού και της Αστυνομίας, την
παράδοσή τους στον επαγγελματισμό και την υπακοή στην πολιτική εξουσία. Με
τα λόγια του Στρατηγού Schneider, οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι «ένα εσωτερικό
και αντιπροσωπευτικό κομμάτι του έθνους όπως επίσης και της δομής του
κράτους, αυτό είναι, ανήκουν και οι δύο στη μόνιμη και προσωρινή σφαίρα και
ως εκ τούτου είναι ικανές να οργανώσουν και να εξισορροπήσουν τις περιοδικές
αλλαγές που επηρεάζουν την πολιτική ζωή εντός του νομίμου καθεστώτος». Από
τη στιγμή που το Εθνικό Κογκρέσο είναι βασισμένο στη ψήφο του λαού, δεν
υπάρχει τίποτε στη φύση του που να το εμποδίζει από το να αλλάξει τον εαυτό
του ούτως ώστε να γίνει, στην πράξη, το Κοινοβούλιο του Λαού. Οι Χιλιανές
Ένοπλες Δυνάμεις και οι Καραμπινιέροι πιστοί στο καθήκον τους και στην
παράδοσή τους της μη επέμβασης στην πολιτική διαδικασία, θα υποστηρίξουν την
κοινωνική οργάνωση που ανταποκρίνεται στη θέληση του λαού, όπως εκφράζεται
με τους όρους που εγκαθιδρύονται στο Σύνταγμα. Θα είναι μια πιο δίκαιη, μια
πιο ανθρώπινη και γενναιόδωρη οργάνωση για όλους, αλλά πάνω από όλα για τους
εργάτες, oι οποίοι έχουν συνεισφέρει τόσο μέχρι σήμερα και έχουν λάβει
σχεδόν τίποτα σε ανταπόδοση.
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε δεν είναι σε αυτό το πεδίο. Βρίσκονται στην
αξιοσημείωτη πολυπλοκότητα των καθηκόντων που βρίσκονται μπροστά μας – στο
να δημιουργήσουμε τους πολιτικούς θεσμούς που θα μας οδηγήσουν στο
Σοσιαλισμό, και στο να επιτύχουμε ξεκινώντας από την υπάρχουσα κατάσταση
μιας κοινωνίας καταπιεσμένης από την οπισθοδρομικότητα και τη φτώχεια, τα
οποία είναι τα αποτελέσματα της εξάρτησης και της υποανάπτυξης – να
καταργήσει τους παράγοντες που προκαλούν την οπισθοδρομικότητα και, την ίδια
στιγμή, να χτίσει μια νέα κοινωνικο-οικονομική δομή ικανή να παράσχει την
συλλογική ευημερία.
Οι αιτίες της οπισθοδρομικότητας βρίσκονται και ακόμα εδρεύουν στις
παραδοσιακές άρχουσες τάξεις με τον συνδυασμό της εξάρτησης από εξωτερικές
δυνάμεις και της ενδοταξικής εκμετάλλευσης. Έχουν ωφεληθεί από την σχέση
τους με τα ξένα συμφέροντα και από τον σφετερισμό της υπεραξίας που
παράγεται από τους εργάτες, στους οποίους έχουν μόνον αποδώσει τα ελάχιστα
απαραίτητα για την αναπαραγωγή της εργατικής τους δύναμης.
Το πρώτο μας έργο είναι να αποσυνδέσουμε αυτή την περιοριστική δομή, η οποία
παράγει μονάχα μια παραμορφωμένη ανάπτυξη. Την ίδια στιγμή πρέπει να
οικοδομήσουμε μια νέα οικονομία έτσι ώστε να διαδεχθεί την προηγούμενη χωρίς
να τη συνεχίσει, την ίδια στιγμή να συντηρηθεί στο μέγιστο η παραγωγική και
τεχνική ικανότητα που έχουμε επιτύχει παρά τις επιπλοκές της υπό-ανάπτυξής
μας και πρέπει να την οικοδομήσουμε χωρίς κρίσεις τεχνητώς προκληθείσες από
αυτούς των οποίων τα αρχαία προνόμια θα πρέπει να καταργήσουμε.
Εξάλλου σε αυτά τα βασικά ερωτήματα, υπάρχει ένα άλλο το οποίο είναι η
βασική πρόκληση των καιρών μας – πως μπορούν οι άνθρωποι γενικά – και ιδίως
οι νέοι άνθρωποι- να αναπτύξουν μια αίσθηση σκοπού η οποία θα τους εμπνεύσει
με μια νέα χαρά για τη ζωή και να δώσει αξιοπρέπεια στην ύπαρξή τους;
Δεν υπάρχει κανένας άλλος δρόμος εκτός από αυτόν της αφιέρωσης των εαυτών
μας στην πραγματοποίηση μεγαλύτερων ανιδιοτελών έργων, τέτοιο όπως αυτό της
επίτευξης ενός νέου σταδίου στην ανθρώπινη ύπαρξης, της μέχρι τώρα
υποβαθμισμένης από τη διάκρισή της σε προνομιούχους και στερημένους. Σήμερα
κανένας δεν μπορεί να φανταστεί λύσεις για το μακρινό μέλλον όταν όλα τα
έθνη θα έχουν επιτύχει αφθονία και πραγματοποιήσει την ικανοποίηση των
υλικών αναγκών και την ίδια στιγμή θα έχουν αναλάβει την πολιτισμική
κληρονομιά της ανθρωπότητας. Αλλά εδώ και τώρα η Χιλή και η Λατινική
Αμερική, έχουμε τη δυνατότητα και το καθήκον να πραγματοποιήσουμε
δημιουργικές ενέργειες, ιδίως αυτές της νεολαίας, σε αποστολές που μας
εμπνέουν περισσότερο από ότι στο παρελθόν.Τέτοια είναι η φιλοδοξία για την
οικοδόμηση ενός κόσμου, ο οποίος θέτει στο πλάι τις διακρίσεις σε πλούσιους
και φτωχούς – και από την πλευρά μας , να χτίσουμε μια κοινωνία στην οποία ο
πόλεμος του οικονομικού ανταγωνισμού θα είναι εκτός νόμου – στην οποία ο
αγώνας για τα επαγγελματικά προνόμια δεν έχει κανένα νόημα – στην οποία δεν
θα υπάρχει πλέον αυτή η αδιαφορία για την μοίρα των άλλων που επιτρέπει
στους ισχυρούς να εκμεταλλεύονται τους αδύναμους.
Έχουν υπάρξει πολύ λίγες περιπτώσεις στις οποίες οι άνθρωποι έχουν τόσο πολύ
χρειαστεί την πίστη στους εαυτούς τους και στην ικανότητά τους να
επανοικοδομήσουν τον κόσμο και να αναγεννήσουν τις ζωές τους.
Αυτή είναι μια πρωτοφανής στιγμή, η οποία μας προσφέρει τα υλικά μέσα για να
υλοποιήσουμε τα πιο γενναία ουτοπικά όνειρα του παρελθόντος. Το μόνο πράγμα
που εμποδίζει το επίτευγμά μας είναι η κληρονομιά της απληστίας, του φόβου
και των παρωχημένων θεσμικών παραδόσεων. Ανάμεσα στον καιρό που ζούμε και σε
αυτόν της απελευθέρωσης του ανθρώπου σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτή η κληρονομιά
πρέπει να ανατραπεί. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα είναι πιθανόν να καλέσουμε
τους ανθρώπους να επανοικοδομήσουν τις ζωές τους, όχι ως παράγωγα ενός
παρελθόντος σκλαβιάς και εκμετάλλευσης, αλλά στην πιο συνειδητή
πραγματοποίηση των ευγενέστερων προοπτικών τους. Αυτό είναι το σοσιαλιστικό
ιδανικό.
Ένας ευφυής παρατηρητής από μια ανεπτυγμένη χώρα που έχει αυτούς τους
υλικούς πόρους ίσως να υποθέσει ότι αυτή η παρατήρηση είναι ένας καινούριος
τρόπος τον οποίο οι υπανάπτυκτοι άνθρωποι έχουν βρει για να ζητούν βοήθεια –
ακόμα μια έκκληση των φτωχών για φιλανθρωπία από τους πλούσιους. Δεν είναι
αυτή η περίπτωση μας, αλλά ακριβώς η αντίθετη. Με την εσωτερική εξουσία όλων
των κοινωνιών υπο την ηγεμονία των απόκληρων, με την αλλαγή στις διεθνείς
εμπορικές σχέσεις κινούμενη από τα εκμεταλλευόμενα έθνη, θα έρθει όχι μόνο η
κατάργηση της φτώχιας και της οπισθοδρομικότητας αλλά επίσης και η
απελευθέρωση των μεγάλων δυνάμεων από την μοίρα του καταπιεστή. Έτσι, με
τον ίδιο τρόπο όπως η χειραφέτηση των σκλάβων απελευθερώνει τον ιδιοκτήτη
σκλάβων, έτσι το κατόρθωμα του Σοσιαλισμού οραματιζόμενο από τους ανθρώπους
των καιρών μας είναι λέει τόσα πολλά για τους απόκληρους όσα και για τους
περισσότερους των προνομιούχων, αφού και οι δύο θα μπορέσουν τότε να
αποτινάξουν τις αλυσίδες που εξευτελίζουν την κοινωνία.
Στέκομαι εδώ, μέλη του Εθνικού Κοινοβουλίου, για να σας προτρέψω να
αναλάβετε το έργο της ανοικοδόμησης του Χιλιανού έθνους σύμφωνα με τα όνειρά
μας, μια Χιλή όπου όλα τα παιδιά ξεκινούν την ζωή τους με ισότητα, με ίση
ιατρική φροντίδα, εκπαίδευση, και διατροφή. Μια Χιλή στην οποία η
δημιουργική ικανότητα κάθε άνδρα και γυναίκας θα επιτρέπεται να αναπτυχθεί,
όχι ανταγωνιστικά με τους άλλους, αλλά με σκοπό να συνεισφέρει σε μια
καλύτερη ζωή για όλους.
Ο δρόμος μας για το Σοσιαλισμό
Το να επιτύχουμε αυτές τις φιλοδοξίες συνεπάγεται ένα
μακρύ δρόμο και μια
μεγάλη προσπάθεια από την πλευρά όλων των Χιλιανών. Συνεπάγεται επίσης, ως
βασική προϋπόθεση, ότι είμαστε ικανοί να εγκαθιδρύσουμε έναν θεσμικό
μηχανισμό μιας νέας μορφής πλουραλιστικής, ελεύθερης σοσιαλιστικής τάξης
πραγμάτων. Το έργο είναι ένα εξαιρετικής πολυπλοκότητας διότι δεν υπάρχουν
προηγούμενα για εμάς να ακολουθήσουμε. Χαράσσουμε ένα νέο μονοπάτι.
Προχωράμε χωρίς οδηγούς μέσα από άγνωστο έδαφος, αλλά η πυξίδα μας είναι η
πίστη μας στον ανθρωπισμό όλων των εποχών και ειδικότερα στον Μαρξιστικό
ανθρωπισμό. Ο σκοπός μας είναι η εγκαθίδρυση της κοινωνίας που επιθυμούμε,
της κοινωνίας που απαντά στους βαθιά ριζωμένους πόθους του Χιλιανού λαού.
Για ένα μεγάλο διάστημα, η επιστήμη και η τεχνολογία έκαναν δυνατόν να
διασφαλίσουμε ότι όλοι θα ικανοποιούν τις βασικές τους ανάγκες οι οποίες
σήμερα ικανοποιούνται μόνο για μια μειοψηφία. Οι δυσκολίες δεν είναι
τεχνικές, και – στη δική μας περίπτωση τουλάχιστον – δεν οφείλονται στην
έλλειψη εθνικών πόρων. Αυτό που εμποδίζει την πραγματοποίηση των ιδανικών
μας είναι η οργάνωση της κοινωνίας, η φύση των συμφερόντων που έχουν μέχρι
στιγμής κυριαρχήσει, τα εμπόδια που τα εξαρτημένα κράτη αντιμετωπίζουν.
Πρέπει να συγκεντρωσούμε την προσοχή μας σε αυτές τις δομές και σε αυτά τα
θεσμικά προαπαιτούμενα.
Μιλώντας ειλικρινά, το έργο μας είναι να το προσδιορίσουμε και να το θέσουμε
σε εφαρμογή, σαν το Χιλιανό δρόμο προς το σοσιαλισμό, ένα νέο μοντέλο
κράτους, οικονομίας και κοινωνίας που περιστρέφεται γύρω από τις ανάγκες του
ανθρώπου και τις φιλοδοξίες του. Για αυτό χρειαζόμαστε την αποφασιστικότητα
αυτών που έχουν τολμήσει να αναλογισθούν τον κόσμο με όρους ενός
προγράμματος στην υπηρεσία του ανθρώπου. Δεν υπάρχουν προηγούμενα πειράματα
που μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε ως μοντέλα – θα πρέπει να αναπτύξουμε τη
θεωρία και την πρακτική νέων μορφών κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής
οργάνωσης ούτως ώστε να δαμάσουμε την υπο-ανάπτυξη και να δημιουργήσουμε
σοσιαλισμό.
Μπορούμε να το επιτύχουμε αυτό μόνο υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα
αστοχήσουμε ή παρεκκλίνουμε από τον σκοπό μας. ξεχάσουμε ότι η αποστολή μας
είναι να καθιερώσουμε ένα κοινωνικό πλάνο για τον άνθρωπο, όλος ο αγώνας του
λαού μας για τον σοσιαλισμό θα γίνει απλώς άλλο ένα ρεφορμιστικό
πείραμα.Στην περίπτωση που ξεχάσουμε τις συγκεκριμένες συνθήκες για τις
οποίες ξεκινήσαμε ούτως ώστε να δοκιμάσουμε και να δημιουργήσουμε αμέσως
κάτι το οποίο θα υπερβεί τις πιθανοτητές μας, τότε πρόκειται επίσης να
αποτύχουμε.
Κινούμαστε πρός τον σοσιαλισμό, όχι από μια ακαδημαϊκή αγάπη για ένα
δογματικό σύστημα, αλλά ενθαρρυμένοι από την δύναμη του λαού μας, ο οποίος
ξέρει ότι είναι αναπόφευκτος όρος αν θέλουμε να κατανικήσουμε την
υπο-ανάπτυξη και ο οποίος νιώθει ότι ένα σοσιαλιστικό καθεστώς είναι ο μόνος
διαθέσιμος δρόμος για τα σύγχρονα έθνη που θέλουν να επενδύσουν ορθολογικά
στην ελευθερία, ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια. Κινούμαστε προς τον σοσιαλισμό
διότι ο λαός, δια μέσου της ψήφου του, έχει ελεύθερα απορρίψει τον
καπιταλισμό ως σύστημα που έχει καταλήξει μια ωμά άνιση κοινωνία, μια
κοινωνία παραμορφωμένη από την κοινωνική αδικία και εκχυδαϊσμένη από την
φθορά των ίδιων των θεμελίων της ανθρώπινης αλληλεγγύης.
Στο όνομα της σοσιαλιστικής ανοικοδόμησης της Χιλιανής κοινωνίας, έχουμε
κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, μια νίκη που επιβεβαιώθηκε από την εκλογή
των δημοτικών συμβούλων. Αυτή είναι η σημαία πίσω από την οποία
κινητοποιούμε πολιτικά τον λαό τόσο ως αντικείμενο των σχεδίων μας όσο και
ως επιβεβαίωση των πράξεών μας. Τα Κυβερνητικά μας σχέδια είναι αυτά της
πλατφόρμας της Λαϊκής Ενότητας πάνω στην οποία παλέψαμε στις εκλογές.
Θετοντάς τα σε εφαρμογή, δεν θα θυσιάσουμε την προσοχή μας στις τωρινές
ανάγκες του Χιλιανού λαού προς όφελος γιγάντιων σχεδίων. Η στόχευσή μας σε
τίποτε άλλο πέρα από την προοδευτική εγκαθίδρυση μια νέα δομής εξουσίας,
πηγάζει από την θέληση της πλειοψηφίας και σχεδιάστηκε να ικανοποιήσει στο
λιγότερο δυνατό χρόνο τις πιο άμεσες ανάγκες της παρούσας γενιάς.
Η ευαισθησία στα αιτήματα του λαού είναι στην πραγματικότητα ο μόνος τρόπος
που έχουμε για να συνεισφέρουμε στην επίλυση των μεγάλων ανθρωπίνων
προβλημάτων – σε καμία καθολική αξία δεν αξίζει το όνομα της αν δεν μπορεί
να εφαρμοστεί σε εθνικό και διεθνές επίπεδο ακόμα και στις τοπικές συνθήκες
διαβίωσης κάθε οικογένειας.
Η πολιτική μας μπορεί να φαίνεται πολύ απλή για αυτούς που προτιμούν τις
μεγάλες υποσχέσεις. Αλλά ο λαός χρειάζεται αξιοπρεπείς κατοικίες για τις
οικογένειές του, με κατάλληλη υγιεινή – χρειάζεται σχολεία για τα παιδιά τα
οποία δεν θα προορίζονται καταφανώς για τους φτωχούς – χρειάζεται αρκετά για
να τρώει κάθε μέρα του χρόνου -χρειάζεται δουλειά – χρειάζεται φροντίδα στην
αρρώστια και τα γηρατειά – χρειάζεται να γίνεται σεβαστός σαν λαός. Αυτό
είναι που ελπίζουμε να προσφέρουμε σε όλους τους Χιλιανούς στο προσεχές
μέλλον. Αυτό είναι που έχουν αρνηθεί στους λαούς της Λατινικής Αμερικής στο
πέρασμα των αιώνων. Αυτό είναι που κάποια έθνη ξεκινούν τώρα να διασφαλίζουν
για το σύνολο του πληθυσμού τους.
Αλλά πέρα από αυτό το έργο, και σαν θεμελειώδες προαπαιτούμενο για αυτό το
επίτευγμα, υπάρχει ένα άλλο εξίσου σημαντικό. Αυτό είναι το να εμπλέξουμε
την θέληση του Χιλιανού λαού στο να αφιερώσουμε τα χέρια μας, το μυαλό μας
και τα συναισθήματά μας στην επαναβεβαίωση της ταυτότητάς μας ως λαό, ώστε
να γίνουμε ένα αναπόσπαστο τμήμα του σύγχρονου πολιτισμού, ως αφέντες της
μοίρας μας και κληρονόμοι της πατρικής κληρονομιάς των τεχνικών δεξιοτήτων,
γνώσης και κουλτούρας. Στρέφοντας την προσοχή του έθνους σε αυτές τις
θεμελιώδεις φιλοδοξίες είναι ο μόνος τρόπος να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες
του λαού και να σβήσουμε τις διαφορές ανάμεσα σε αυτόν και τις προνομιούχες
τάξεις. Πάνω από όλα, είναι ο μόνος τρόπος να εφοδιάσουμε τους νέους με μια
αποστολή ανοίγοντας ευρείες προοπτικές μιας γόνιμης ύπαρξης ως χτίστες μιας
κοινωνίας στην οποία πρόκειται να ζήσουν.
Η εντολή που μας ανατέθηκε αγκαλιάζει όλες τις υλικές και πνευματικές
δυνάμεις του έθνους. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο από το οποίο η υποχώρηση ή
το σταμάτημα θα σήμαιναν μια ανεπανόρθωτη εθνική καταστροφή. Είναι υποχρέωσή
μου αυτή τη στιγμή, ως ο πρωταρχικά υπεύθυνος για τη μοίρα της Χιλής, να
υποδείξω ξεκάθαρα το δρόμο τον οποίο παίρνουμε και τους κινδύνους και τις
ελπίδες που μας προσφέρει.
Η Λαϊκή Κυβέρνηση γνωρίζει ότι η υπέρβαση μιας ιστορικής περιόδου
καθορίζεται από κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες οι οποίοι έχουν ήδη
σχηματιστεί από αυτή την ίδια την περίοδο. Οι παράγοντες αυτοί εγκολπώνονται
στους συντελεστές και στις μορφές της ιστορικής αλλαγής. Το να το
αγνοήσουμε αυτό θα ήταν το να πάμε ενάντια στη φύση των πραγμάτων.
Στην επαναστατική διαδικασία την οποία ζούμε, υπάρχουν πέντε βασικά σημεία
πάνω στα οποία θα πρέπει να επικεντρώσουμε την κοινωνική και πολιτική μας
καμπάνια – η αρχή της νομιμότητας, η ανάπτυξη των θεσμών, η πολιτική
ελευθερία, η αποτροπή της βίας, και η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής.
Αυτά είναι τα ερωτήματα που επηρεάζουν το παρόν και το μέλλον κάθε πολίτη.
Η αρχή της νομιμότητας
Η νομιμότητα είναι η κυρίαρχη κατάσταση σήμερα στη Χιλή.Επιτεύχθηκε σαν
αποτέλεσμα του αγώνα πολλών γενεών ενάντια στην απολυταρχία και την
αυθαίρετη άσκηση κρατικής εξουσίας.Είναι ένα επίτευγμα μη αναστρέψιμο όσο
υπάρχουν κυρίαρχοι και κυριαρχούμενοι.
Δεν είναι η κατάσταση της νομιμότητας αυτό ενάντια στο οποίο στρέφονται οι
μαζικές κινητοποιήσεις.Παλεύουμε ενάντια σε ένα νομικό σύστημα του οποίου οι
βασικές παραδοχές αντανακλούν μια καταπιεστική κοινωνική τάξη πραγμάτων.Τα
νομικά μας πρότυπα και ο ρυθμιστικός μηχανισμός των χιλιάνικων κοινωνικών
σχέσεων στον παρόντα χρόνο ανταποκρίνονται στις ανάγκες του καπιταλιστικού
συστήματος.Στη μετάβαση προς το σοσιαλισμό, τα νομικά πρότυπα θα
ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός λαού απασχολημένου με το χτίσιμο μιας νέας
κοινωνίας.Μα θα υπάρχει νομιμότητα.
Το νομικό σύστημα μας πρέπει να τροποποιηθεί.Εξ’αυτού και η μεγάλη ευθύνη
των δύο κοινοβουλίων την παρούσα στιγμή – να βοηθήσουν και να μην εμποδίσουν
τις αλλαγές σε αυτό το σύστημα.Αν το Κογκρέσσο θα συμπεριφερθεί ρεαλιστικά
εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν η καπιταλιστική νομιμότητα θα
ακολουθηθεί από την σοσιαλιστική νομιμότητα υπακούοντας στις κοινωνικές και
οικονομικές αλλαγές που κάνουμε και χωρίς ένα βίαιο κενό δικαιοδοσίας που θα
άνοιγε την πόρτα σε αυθαίρετες ενέργειες και υπερβολές που εμείς, σαν
υπεύθυνοι άνθρωποι, θέλουμε να αποφύγουμε.
μεγάλη προσπάθεια από την πλευρά όλων των Χιλιανών. Συνεπάγεται επίσης, ως
βασική προϋπόθεση, ότι είμαστε ικανοί να εγκαθιδρύσουμε έναν θεσμικό
μηχανισμό μιας νέας μορφής πλουραλιστικής, ελεύθερης σοσιαλιστικής τάξης
πραγμάτων. Το έργο είναι ένα εξαιρετικής πολυπλοκότητας διότι δεν υπάρχουν
προηγούμενα για εμάς να ακολουθήσουμε. Χαράσσουμε ένα νέο μονοπάτι.
Προχωράμε χωρίς οδηγούς μέσα από άγνωστο έδαφος, αλλά η πυξίδα μας είναι η
πίστη μας στον ανθρωπισμό όλων των εποχών και ειδικότερα στον Μαρξιστικό
ανθρωπισμό. Ο σκοπός μας είναι η εγκαθίδρυση της κοινωνίας που επιθυμούμε,
της κοινωνίας που απαντά στους βαθιά ριζωμένους πόθους του Χιλιανού λαού.
Για ένα μεγάλο διάστημα, η επιστήμη και η τεχνολογία έκαναν δυνατόν να
διασφαλίσουμε ότι όλοι θα ικανοποιούν τις βασικές τους ανάγκες οι οποίες
σήμερα ικανοποιούνται μόνο για μια μειοψηφία. Οι δυσκολίες δεν είναι
τεχνικές, και – στη δική μας περίπτωση τουλάχιστον – δεν οφείλονται στην
έλλειψη εθνικών πόρων. Αυτό που εμποδίζει την πραγματοποίηση των ιδανικών
μας είναι η οργάνωση της κοινωνίας, η φύση των συμφερόντων που έχουν μέχρι
στιγμής κυριαρχήσει, τα εμπόδια που τα εξαρτημένα κράτη αντιμετωπίζουν.
Πρέπει να συγκεντρωσούμε την προσοχή μας σε αυτές τις δομές και σε αυτά τα
θεσμικά προαπαιτούμενα.
Μιλώντας ειλικρινά, το έργο μας είναι να το προσδιορίσουμε και να το θέσουμε
σε εφαρμογή, σαν το Χιλιανό δρόμο προς το σοσιαλισμό, ένα νέο μοντέλο
κράτους, οικονομίας και κοινωνίας που περιστρέφεται γύρω από τις ανάγκες του
ανθρώπου και τις φιλοδοξίες του. Για αυτό χρειαζόμαστε την αποφασιστικότητα
αυτών που έχουν τολμήσει να αναλογισθούν τον κόσμο με όρους ενός
προγράμματος στην υπηρεσία του ανθρώπου. Δεν υπάρχουν προηγούμενα πειράματα
που μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε ως μοντέλα – θα πρέπει να αναπτύξουμε τη
θεωρία και την πρακτική νέων μορφών κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής
οργάνωσης ούτως ώστε να δαμάσουμε την υπο-ανάπτυξη και να δημιουργήσουμε
σοσιαλισμό.
Μπορούμε να το επιτύχουμε αυτό μόνο υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα
αστοχήσουμε ή παρεκκλίνουμε από τον σκοπό μας. ξεχάσουμε ότι η αποστολή μας
είναι να καθιερώσουμε ένα κοινωνικό πλάνο για τον άνθρωπο, όλος ο αγώνας του
λαού μας για τον σοσιαλισμό θα γίνει απλώς άλλο ένα ρεφορμιστικό
πείραμα.Στην περίπτωση που ξεχάσουμε τις συγκεκριμένες συνθήκες για τις
οποίες ξεκινήσαμε ούτως ώστε να δοκιμάσουμε και να δημιουργήσουμε αμέσως
κάτι το οποίο θα υπερβεί τις πιθανοτητές μας, τότε πρόκειται επίσης να
αποτύχουμε.
Κινούμαστε πρός τον σοσιαλισμό, όχι από μια ακαδημαϊκή αγάπη για ένα
δογματικό σύστημα, αλλά ενθαρρυμένοι από την δύναμη του λαού μας, ο οποίος
ξέρει ότι είναι αναπόφευκτος όρος αν θέλουμε να κατανικήσουμε την
υπο-ανάπτυξη και ο οποίος νιώθει ότι ένα σοσιαλιστικό καθεστώς είναι ο μόνος
διαθέσιμος δρόμος για τα σύγχρονα έθνη που θέλουν να επενδύσουν ορθολογικά
στην ελευθερία, ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια. Κινούμαστε προς τον σοσιαλισμό
διότι ο λαός, δια μέσου της ψήφου του, έχει ελεύθερα απορρίψει τον
καπιταλισμό ως σύστημα που έχει καταλήξει μια ωμά άνιση κοινωνία, μια
κοινωνία παραμορφωμένη από την κοινωνική αδικία και εκχυδαϊσμένη από την
φθορά των ίδιων των θεμελίων της ανθρώπινης αλληλεγγύης.
Στο όνομα της σοσιαλιστικής ανοικοδόμησης της Χιλιανής κοινωνίας, έχουμε
κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, μια νίκη που επιβεβαιώθηκε από την εκλογή
των δημοτικών συμβούλων. Αυτή είναι η σημαία πίσω από την οποία
κινητοποιούμε πολιτικά τον λαό τόσο ως αντικείμενο των σχεδίων μας όσο και
ως επιβεβαίωση των πράξεών μας. Τα Κυβερνητικά μας σχέδια είναι αυτά της
πλατφόρμας της Λαϊκής Ενότητας πάνω στην οποία παλέψαμε στις εκλογές.
Θετοντάς τα σε εφαρμογή, δεν θα θυσιάσουμε την προσοχή μας στις τωρινές
ανάγκες του Χιλιανού λαού προς όφελος γιγάντιων σχεδίων. Η στόχευσή μας σε
τίποτε άλλο πέρα από την προοδευτική εγκαθίδρυση μια νέα δομής εξουσίας,
πηγάζει από την θέληση της πλειοψηφίας και σχεδιάστηκε να ικανοποιήσει στο
λιγότερο δυνατό χρόνο τις πιο άμεσες ανάγκες της παρούσας γενιάς.
Η ευαισθησία στα αιτήματα του λαού είναι στην πραγματικότητα ο μόνος τρόπος
που έχουμε για να συνεισφέρουμε στην επίλυση των μεγάλων ανθρωπίνων
προβλημάτων – σε καμία καθολική αξία δεν αξίζει το όνομα της αν δεν μπορεί
να εφαρμοστεί σε εθνικό και διεθνές επίπεδο ακόμα και στις τοπικές συνθήκες
διαβίωσης κάθε οικογένειας.
Η πολιτική μας μπορεί να φαίνεται πολύ απλή για αυτούς που προτιμούν τις
μεγάλες υποσχέσεις. Αλλά ο λαός χρειάζεται αξιοπρεπείς κατοικίες για τις
οικογένειές του, με κατάλληλη υγιεινή – χρειάζεται σχολεία για τα παιδιά τα
οποία δεν θα προορίζονται καταφανώς για τους φτωχούς – χρειάζεται αρκετά για
να τρώει κάθε μέρα του χρόνου -χρειάζεται δουλειά – χρειάζεται φροντίδα στην
αρρώστια και τα γηρατειά – χρειάζεται να γίνεται σεβαστός σαν λαός. Αυτό
είναι που ελπίζουμε να προσφέρουμε σε όλους τους Χιλιανούς στο προσεχές
μέλλον. Αυτό είναι που έχουν αρνηθεί στους λαούς της Λατινικής Αμερικής στο
πέρασμα των αιώνων. Αυτό είναι που κάποια έθνη ξεκινούν τώρα να διασφαλίζουν
για το σύνολο του πληθυσμού τους.
Αλλά πέρα από αυτό το έργο, και σαν θεμελειώδες προαπαιτούμενο για αυτό το
επίτευγμα, υπάρχει ένα άλλο εξίσου σημαντικό. Αυτό είναι το να εμπλέξουμε
την θέληση του Χιλιανού λαού στο να αφιερώσουμε τα χέρια μας, το μυαλό μας
και τα συναισθήματά μας στην επαναβεβαίωση της ταυτότητάς μας ως λαό, ώστε
να γίνουμε ένα αναπόσπαστο τμήμα του σύγχρονου πολιτισμού, ως αφέντες της
μοίρας μας και κληρονόμοι της πατρικής κληρονομιάς των τεχνικών δεξιοτήτων,
γνώσης και κουλτούρας. Στρέφοντας την προσοχή του έθνους σε αυτές τις
θεμελιώδεις φιλοδοξίες είναι ο μόνος τρόπος να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες
του λαού και να σβήσουμε τις διαφορές ανάμεσα σε αυτόν και τις προνομιούχες
τάξεις. Πάνω από όλα, είναι ο μόνος τρόπος να εφοδιάσουμε τους νέους με μια
αποστολή ανοίγοντας ευρείες προοπτικές μιας γόνιμης ύπαρξης ως χτίστες μιας
κοινωνίας στην οποία πρόκειται να ζήσουν.
Η εντολή που μας ανατέθηκε αγκαλιάζει όλες τις υλικές και πνευματικές
δυνάμεις του έθνους. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο από το οποίο η υποχώρηση ή
το σταμάτημα θα σήμαιναν μια ανεπανόρθωτη εθνική καταστροφή. Είναι υποχρέωσή
μου αυτή τη στιγμή, ως ο πρωταρχικά υπεύθυνος για τη μοίρα της Χιλής, να
υποδείξω ξεκάθαρα το δρόμο τον οποίο παίρνουμε και τους κινδύνους και τις
ελπίδες που μας προσφέρει.
Η Λαϊκή Κυβέρνηση γνωρίζει ότι η υπέρβαση μιας ιστορικής περιόδου
καθορίζεται από κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες οι οποίοι έχουν ήδη
σχηματιστεί από αυτή την ίδια την περίοδο. Οι παράγοντες αυτοί εγκολπώνονται
στους συντελεστές και στις μορφές της ιστορικής αλλαγής. Το να το
αγνοήσουμε αυτό θα ήταν το να πάμε ενάντια στη φύση των πραγμάτων.
Στην επαναστατική διαδικασία την οποία ζούμε, υπάρχουν πέντε βασικά σημεία
πάνω στα οποία θα πρέπει να επικεντρώσουμε την κοινωνική και πολιτική μας
καμπάνια – η αρχή της νομιμότητας, η ανάπτυξη των θεσμών, η πολιτική
ελευθερία, η αποτροπή της βίας, και η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής.
Αυτά είναι τα ερωτήματα που επηρεάζουν το παρόν και το μέλλον κάθε πολίτη.
Η αρχή της νομιμότητας
Η νομιμότητα είναι η κυρίαρχη κατάσταση σήμερα στη Χιλή.Επιτεύχθηκε σαν
αποτέλεσμα του αγώνα πολλών γενεών ενάντια στην απολυταρχία και την
αυθαίρετη άσκηση κρατικής εξουσίας.Είναι ένα επίτευγμα μη αναστρέψιμο όσο
υπάρχουν κυρίαρχοι και κυριαρχούμενοι.
Δεν είναι η κατάσταση της νομιμότητας αυτό ενάντια στο οποίο στρέφονται οι
μαζικές κινητοποιήσεις.Παλεύουμε ενάντια σε ένα νομικό σύστημα του οποίου οι
βασικές παραδοχές αντανακλούν μια καταπιεστική κοινωνική τάξη πραγμάτων.Τα
νομικά μας πρότυπα και ο ρυθμιστικός μηχανισμός των χιλιάνικων κοινωνικών
σχέσεων στον παρόντα χρόνο ανταποκρίνονται στις ανάγκες του καπιταλιστικού
συστήματος.Στη μετάβαση προς το σοσιαλισμό, τα νομικά πρότυπα θα
ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός λαού απασχολημένου με το χτίσιμο μιας νέας
κοινωνίας.Μα θα υπάρχει νομιμότητα.
Το νομικό σύστημα μας πρέπει να τροποποιηθεί.Εξ’αυτού και η μεγάλη ευθύνη
των δύο κοινοβουλίων την παρούσα στιγμή – να βοηθήσουν και να μην εμποδίσουν
τις αλλαγές σε αυτό το σύστημα.Αν το Κογκρέσσο θα συμπεριφερθεί ρεαλιστικά
εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν η καπιταλιστική νομιμότητα θα
ακολουθηθεί από την σοσιαλιστική νομιμότητα υπακούοντας στις κοινωνικές και
οικονομικές αλλαγές που κάνουμε και χωρίς ένα βίαιο κενό δικαιοδοσίας που θα
άνοιγε την πόρτα σε αυθαίρετες ενέργειες και υπερβολές που εμείς, σαν
υπεύθυνοι άνθρωποι, θέλουμε να αποφύγουμε.
Η ανάπτυξη των θεσμών
Η υποχρέωση να οργανώσουμε και να κυβερνήσουμε την κοινωνία σύμφωνα με το
νόμο είναι έμφυτη στο σύστημα των θεσμών μας.Οι αγώνες των λαϊκών κινημάτων
και των κομμάτων που είναι τώρα στην Κυβέρνηση έχουν συμβάλλει πολύ σε μία
από τις πιο ελπιδοφόρες καταστάσεις που επιτεύχθηκαν ποτέ σε αυτή την
χώρα.Έχουμε ένα ανοιχτό σύστημα που έχει αψηφήσει ακόμα και αυτούς που θα
ήθελαν να καταστρατηγήσουν τη λαϊκή βούληση.
Η ευελιξία των θεσμών μας μας επιτρέπει να ελπίζουμε πως δε θα είναι μια
πικρή φαινάκη.Και πως, σαν το νομικό σύστημα, θα προσαρμοστούν στις νέες
ανάγκες για να αναπτυχθούν μέσα από αυτούς, με συνταγματικά μέσα, οι νέοι
θεσμοί που η ανατροπή του καπιταλισμού θα κάνει αναγκαίους.
Οι νέοι θεσμοί θα υποτάσσονται στο αξίωμα που καθοδηγεί και αιτιολογεί τις
ενέργειές μας, που είναι, η μεταβίβαση της πολιτικής και οικονομικής
εξουσίας στους εργάτες και ολόκληρο το λαό.Για να γίνει αυτό δυνατό, το
πρώτο μέτρο είναι η κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής.
Την ίδια στιγμή, οι πολιτικοί θεσμοί πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτή τη νέα
κατάσταση.Γι’αυτό το λόγο, την κατάλληλη στιγμή, θα παραχωρήσουμε στην
κυρίαρχη βούληση του λαού την αναγκαιότητα να αντικατασταθεί το παρόν
Σύνταγμα, με τα φιλελεύθερα θεμέλια του, με ένα Σύνταγμα σοσιαλιστικής φύσης
και να αντικατασταθεί το νομοθετικό σύστημα των δύο σωμάτων με μία μόνο
Βουλή.
Σε συμφωνία με αυτό, έχουμε αφοσιωθεί μέσα από το κυβερνητικό μας πρόγραμμα
στην πραγμάτωση του επαναστατικού μας σκοπού σεβόμενοι την ισχύ του
νόμου.Δεν είναι μια τυπική υποταγή, μα μια ξεκάθαρη αναγνώριση πως οι αρχές
της νομιμότητας και της κυριαρχίας των θεσμών είναι αδιαχώριστες από ένα
σοσιαλιστικό καθεστώς παρά τις δυσκολίες που περιλαμβάνονται στη μεταβατική
περίοδο.
Το να διατηρηθούν αυτοί οι θεσμοί καθώς θα μεταβάλλεται η ταξική τους βάση
σε αυτή τη δύσκολη περίοδο είναι ένα φιλόδοξο εγχείρημα αποφασιστικής
σημασίας για τη νέα κοινωνική οργάνωση.Η επίτευξη του όμως δεν εξαρτάται
αποκλειστικά από τη θελησή μας.Θα κριθεί ριζικά από το σχεδιασμό της
κοινωνικής και οικονομικής μας δομής, της βραχυπρόθεσμης της ανάπτυξης και
από το βαθμό του ρεαλισμού που θα επιδείξει ο λαός μας στην πολιτική του
δράση.Αυτή τη στιγμή πιστεύουμε πως είναι δυνατόν και δρούμε με αυτή την
πεποίθηση.
Πολιτική Ελευθερία
Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε πως για μας, σαν εκπροσώπους των λαϊκών
δυνάμεων, η πολιτική ελευθερία αντιπροσωπεύει μια κατάκτηση του λαού στο
δύσκολο δρόμο για τη χειραφέτηση.Είναι ένα στοιχείο πραγματικού επιτεύγματος
στην ιστορική περίοδο που τώρα αφήνουμε πίσω μας.Και για αυτό το λόγο, η
ελευθερία πρέπει να διατηρηθεί.Για αυτό σεβόμαστε την ελευθερία της
συνείδησης για κάθε πεποίθηση.Γι’αυτό είμαστε ευτυχείς να υπογραμμίσουμε τα
λόγια του Καρδινάλιου Αρχιεπίσκοπου του Σαντιάγο, Ραούλ Σίλβα Ενρίκεζ, στο
μήνυμα του στους εργάτες – «Η Εκκλησία που εγώ εκπροσωπώ είναι η Εκκλησία
του Ιησού, του γιού ενός μαραγκού.Ξεκίνησε σαν τέτοια, και σαν τέτοια
συνεχίζουμε να την αγαπάμε.Η μεγαλύτερη θλίψης της είναι πως οι άνθρωποι
πιστεύουν πως η ίδια έχει ξεχάσει το λίκνο της, που είναι ανάμεσα στους
ταπεινούς»
Μα δε θα είμασταν επαναστάτες αν περιορίζαμε τους εαυτούς μας απλά στην
συντήρηση της πολιτικής ελευθερίας.Η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου θα
ενισχύσει τις πολιτικές ελευθερίες.Δεν επαρκεί να εξαγγέλονται αυτές
λεκτικά, αυτό τις κάνει πηγή σύγχυσης ή και περίγελο.Θα τις κάνουμε
πραγματικές, χειροπιαστές και ακλόνητες, και ζωτικές στη διαδικασία
επίτευξης οικονομικής ελευθερίας.
Κατά συνέπεια, το Λαϊκό Μέτωπο βασίζει την πολιτική του σε μια βάση που
κάποιοι άνθρωποι έντεχνα απορρίπτουν, που είναι, στην ύπαρξη κοινωνικών
τάξεων και τομέων με αντικρουόμενα και αλληλοαποκλειόμενα συμφέροντα, και
στην ύπαρξη άνισων πολιτικών επιπέδων μέσα στην ίδια τάξη ή την ίδια ομάδα.
Μπροστά σε αυτή την αντίθεση, η Κυβέρνηση μας ασχολείται με τα συμφέροντα
όσων μπορούν να ζήσουν με την ίδια τη δουλειά τους – των εργατών, των
επαγγελματιών, των τεχνικών, των καλλιτεχνών, των διανοούμενων και των
πληβείων προλετάριων.Αυτοί είναι μια ομάδα που μεγαλώνει σαν αποτέλεσμα της
καπιταλιστικής ανάπτυξης και γίνεται πιο ενιαία λόγω της κοινής κατάστασης
των μελών της σαν μισθωτά εργαζόμενων.Για τον ίδιο λόγο, η Κυβέρνηση
προστατεύει τους επιχειρηματικούς κλάδους τόσο μικρού όσο και μεσαίου
μεγέθους, που σημαίνει, όλους τους κλάδους που σε μεγαλύτερο ή μικρότερο
βαθμό, εκμεταλλεύεται η μειοψηφία που ελέγχει τα κέντρα εξουσίας.
Ο πολυκομματικός συνασπισμός της Λαϊκής Κυβέρνησης ανταποκρίνεται σε αυτή
την πραγματικότητα.Και στην καθημερινή αντιπαράθεση των επιδιώξεων της με
αυτά των κυρίαρχων τάξεων, χρησιμοποιεί τις καθιερωμένες από το νομικό
σύστημα τεχνικές της διαπραγμάτευσης και της συμφωνίας, αναγνωρίζοντας την
ίδια στιγμή την πολιτική ελευθερία της αντιπολίτεσης και κρατώντας τις δικές
της ενέργειες εντός των ορίων που θέτουν οι θεσμοί.Η πολιτική ελευθερία
αντιπροσωπεύει το επίτευγμα ολόκληρου του Χιλιανού λαού σαν έθνος.
Σαν Πρόεδρος, έχω εγκρίνει όλες αυτές τις λογικές δράσης, που υποστηρίζονται
από την επαναστατική μας πολιτική θεωρία, συμβαδίζουν με την παρούσα εθνική
κατάσταση, και περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα της Κυβέρνησης Λαϊκής Ενότητας.
Αποτελούν κομμάτι του σχεδίου μας για μέγιστη ανάπτυξη των πολιτικών
δυνατοτήτων της χώρας ώστε το στάδιο της μετάβασης προς το σοσιαλισμό να
χαρακτηριστεί από το κατ’επιλογήν σταδιακό ξεπέρασμα του υπάρχοντος
συστήματος.Αυτό θα πραγματοποιηθεί με την καταστροφή ή την εγκατάλειψη των
αρνητικών και καταπιεστικών όψεων του και με την ενίσχυση και των διεύρυνση
των θετικών.
Η Βία
Ο Χιλιανός λαός έχει κατακτήσει την πολιτική εξουσία χωρίς να έχει καταφύγει
στα όπλα.Παίρνει το δρόμο της κοινωνικής χειραφέτησης έχοντας να παλέψει
μόνο με τους περιορισμούς μια φιλελεύθερης δημοκρατίας και όχι ενός
δεσποτικού ή δικτατορικού καθεστώτος.Ο κόσμος μας ελπίζει να περάσει νόμιμα
από το στάδιο της μετάβασης προς το σοσιαλισμό χωρίς να χρειαστεί να
καταφύγει σε αυταρχικές μορφές διακυβέρνησης.
Οι επιθυμίες μας είναι τελείως ξεκάθαρες πάνω σε αυτό το σημείο.Η ευθύνη
όμως της εξασφάλισης της πολιτικής εξέλιξης προς το σοσιαλισμό δεν ανήκει
μόνο στην κυβέρνηση και στις κινήσεις ή τα κόμματα που την αποτελούν.Ο λαός
μας έχει αντισταθεί στην συστημική βία με την οποία το παρόν καπιταλιστικό
σύστημα τον έχει αντιμετωπίσει.Και γι’αυτό το λόγο αλλάζουμε τη βάση αυτού
του συστήματος.
Η κυβέρνηση μου χρωστάει την ύπαρξη της στην ελεύθερα εκφρασμένη λαϊκή
θέληση.Και μονάχα σε αυτή απαντά.Οι κινήσεις και τα κόμματα που
περιλαμβάνονται σε αυτή δίνουν κατεύθυνση στην επαναστική συνείδηση των
μαζών και εκφράζουν τα συμφέροντα του λαού.Την ίδια στιγμή, είναι ευθέως
υπόλογες απέναντι στο λαό.
Παρόλαυτα, είναι καθήκον μου να σας προειδοποιήσω πως ένας κίνδυνος μπορεί
να απειλήσει τον ευθύ δρόμο προς τη χειραφέτηση και θα μπορούσε να αλλάξει
ριζικά την κατεύθυνση την οποία η κατάσταση και η συλλογική συνείδηση μας
έχουν χαράξει για μας.Αυτός ο κίνδυνος είναι η βία που στρέφεται ενάντια
στην αποφασιστικότητα του λαού.
Στην περίπτωση που βία από μέσα ή από έξω, στην περίπτωση που βία
οποιασδήποτε μορφής, είτε φυσική, είτε οικονομική, κοινωνική ή πολιτική,
τύχει να απειλήσει την ομαλή μας ανάπτυξη και τις κατακτήσεις των εργατών
μας, τότε η ακεραιότητα των θεσμών μας, η ισχύς του νόμου, η πολιτική
ελευθερία και ο πλουραλισμός θα τεθούν σε μέγιστο κίνδυνο.Ο αγώνας για
κοινωνική χειραφέτηση και για να αποφασίζει ελεύθερα ο λαός μας θα έπρεπε
αναγκαστικά να πάρει μια διαφορετική μορφή από αυτή που εμείς, με δίκαιη
περηφάνια και ιστορικό ρεαλισμό, αποκαλούμε το Χιλιανό δρόμο προς το
σοσιαλισμό.Η αποφασιστική στάση της Κυβέρνησης και η επαναστική ενέργεια του
λαού, η υπέρ της δημοκρατίας απόφαση των Ενόπλων Δυνάμεων και της Αστυνομίας
θα εγγυηθούν πως η Χιλή θα προοδεύσει με βεβαιότητα στην πορεία προς τη
χειραφέτηση.
Η ενότητα των λαϊκών δυνάμεων και του σωστού κριτηρίου των μεσαίων στρωμάτων
μας δίνει την αναγκαία υπεροχή για να αποτρέψουμε την προνομιούχα μειοψηφία
από το να καταφύγει στη βία.Αν η βία δεν χρησιμοποιηθεί απέναντι στον κόσμο,
θα είμαστε ικανοί να αλλάξουμε τις βασικές δομές πάνω στις οποίες στηρίζεται
το καπιταλιστικό σύστημα σε μια δημοκρατική, πλουραλιστική και ελεύθερη
κοινωνία, και να το κάνουμε αυτό χωρίς άχρηστη φυσική επιβολή, χωρίς θεσμική
αναταραχή, χωρίς την αποδιοργάνωση της παραγωγής, και σε μία ταχύτητα την
οποία η Κυβέρνηση θα αποφασίσει ανάλογα με τις ανάγκες των ανθρώπων και το
επίπεδο ανάπτυξης των πόρων μας.
Η κατάκτηση της κοινωνικής ελευθερίας
Ο σκοπός μας είναι η επίτευξη της κοινωνικής ελευθερίας μέσα από την άσκηση
της πολιτικής ελευθερίας, και αυτό απαιτεί την εγκαθίδρυση της οικονομικής
ισότητας σαν βάσης.Αυτός είναι ο δρόμος τον οποίο ο λαός έχει αποφασίσει
γιατί γνωρίζει πως ο επαναστατικός μετασχηματισμός ενός κοινωνικού
συστήματος πρέπει να περάσει από ενδιάμεσα στάδια.Μια επανάσταση που είναι
απλά πολιτική μπορεί να καταναλώσει τον εαυτό της μέσα σε λίγες βδομάδες.Μια
κοινωνική και οικονομική επανάσταση παίρνει χρόνια.Ο χρόνος είναι
απαραίτητος για να διαπεραστεί η συνείδηση των μαζών, για να οργανωθούν νέες
δομές και να γίνουν λειτουργικές αλλά και να προσαρμοστούν στις
υπάρχουσες.Είναι σκέτος ουτοπισμός να φαντάζεται κανείς πως τα ενδιάμεσα
στάδια μπορούν να παραλειφθούν.Δεν είναι δυνατόν να καταστραφεί μια
κοινωνική και οικονομική δομή και και υπάρχοντες κοινωνικοί θεσμοί χωρίς
τουλάχιστον πρώτα να έχει αναπτυχθεί κάτι για να τους αντικαταστήσει.Αν δεν
αναγνωριστούν οι φυσικές απαιτήσεις της ιστορικής αλλαγής, τότε θα μας τις
θυμήσει η πραγματικότητα.
Γνωρίζουμε πολύ καλά αυτό το μάθημα των νικηφόρων επαναστάσεων, των
επαναστάσεων των χωρών εκείνων, που αντιμέτωπες με την ξένη πίεση και τον
εμφύλιο πόλεμο, έπρεπε να επιταχύνουν την κοινωνική και οικονομική
επανάσταση για να μην ξαναγυρίσουν πίσω στον αιματοβαμμένο δεσποτισμό και
την αντεπανάση.Πρόσφατα μόνο, δεκαετίες μετά, οργάνωσαν τις αναγκαίες δομές
για την οριστική ανατροπή του προηγούμενου καθεστώτος.
Η κατεύθυνση που η κυβέρνηση μου έχει σχεδιάσει, συνυπολογίζει αυτά τα
γεγονότα.Γνωρίζουμε πως το να αλλάξει κανείς το καπιταλιστικό σύστημα
σεβόμενος το νόμο, τους θεσμούς και τις πολιτικές ελευθερίες απαιτεί να
περιορίσουμε εντός συγκεκριμένων ορίων τις ενέργειες μας στο οικονομικό,
πολιτικό και κοινωνικό πεδίο.Αυτό το γνωρίζει πολύ καλά κάθε Χιλιανός.Αυτά
τα όρια αναδεικνύονται στο πρόγραμμα της Κυβέρνησης που φέρνεται εις πέρας
με συνέπεια και χωρίς υποχωρήσεις, και με τον τρόπο και την ταχύτητα που
είχαμε προαναγγείλει.
Ο Χιλιανός λαός, δείχνοντας την αυξανόμενη ωριμότητα και το βαθμό οργάνωσής
του, έχει εμπιστευτεί την Λαϊκή Κυβέρνηση με την υπεράσπιση των συμφερόντων
του.Αυτό υποχρεώνει την Κυβέρνηση να δρα πάνω στη βάση της συνολικής
ταύτισης με τις μάζες των οποίων τη βούληση ερμηνεύει και κατευθύνει, και
την εμποδίζει από το να απομακρυνθεί από αυτές και να δράσει με έναν είτε
άτολμο, είτε απερίσκεπτο τρόπο.Σήμερα περισσότερο από ποτέ, η συμφωνία
μεταξύ του λαού, των λαϊκών κομμάτων και της Κυβέρνησης πρέπει να είναι
σαφής και δυναμή.
Κάθε ιστορική αλλαγή ανταποκρίνεται σε όρους που τέθηκαν σε προηγούμενα
στάδια και παράγει τα στοιχεία και τους παράγοντες που θα δράσουν μετά.Να
περάσει κανείς το μεταβατικό στάδιο χωρίς περιορισμό των πολιτικών τους
ελευθεριών, χωρίς να υπάρξει ένα νομικό ή θεσμικό κενό, είναι ένα σωστό και
δίκαιο αίτημα του λαού μας, και η συνολική του υλική πραγμάτωση με στιβαρούς
όρους σχεδιάζεται για τη σοσιαλιστική κοινωνία.Η Λαϊκή Κυβέρνηση θα κάνει
πράξη αυτή την ευθύνη σε αυτή την κρίσιμη στιγμή.
Ο πρωταρχικός παράγοντας οικοδόμησης του νέου καθεστώτος αποτελείται από την
οργάνωση και τη συνείδηση του λαού, σε μόνιμη κινητοποίηση με διαφορετικές
μορφές, σύμφωνα με τις αντικειμενικές ανάγκες σε κάθε στιγμή.
Ελπίζουμε πως η ευθύνη αυτή, που δεν ανήκει αναγκαστικά μόνο στην Κυβέρνηση,
θα αναληφθεί και από το Χριστιανικό Δημοκρατικό Κόμμα, που πρέπει να
επιδείξει συνέπεια στο να τηρήσει τις θέσεις και τα προγράμματα που τόσο
συχνά έχει παρουσιάσει ενώπιον της χώρας.
Kοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής
Σε 6 μήνες διακυβέρνησης, δράσαμε αποφασιστικά σε όλα τα μέτωπα. Η
οικονομική δουλειά μας έχει σαν στόχο της στο να κατεδαφίσει τους φραγμούς
που εμποδίζουν την πλήρη ικανοποίηση των υλικών και ανθρώπινων δυνατοτήτων
μας.Σε 6 μήνες διακυβέρνησης, έχουμε προοδεύσει ενεργητικά πάνω στην ατραπό
της ανεπιστρεπτί αλλαγής.Η τυπωμένη διακήρυξη που μόλις μοιράσαμε δίνει μια
πλήρη και λεπτομερή σύνοψη της δραστηριότητας μας.
Η Χιλή έχει ξεκινήσει με ξεκάθαρο τρόπο την επανάκτηση της πιο θεμελιώδους
πηγής πλούτου μας – του χαλκού.Η εθνικοποίηση του χαλκού δεν είναι μια πράξη
εκδίκησης ή μίσους που να κατευθύνεται σε κάποια ομάδα, κυβέρνηση ή
έθνος.Εμείς, τουναντίον, εξασκούμε θετικά ένα αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα σαν
εκπρόσωποι ενός κυρίαρχου λαού – αυτό της πλήρους εκμετάλλευσης του εθνικού
μας πλουτού που δουλεύεται από τον κόπο και την εργασία του έθνους μας.Η
επανάκτηση του χαλκού είναι μια απόφαση ολόκληρης της Χιλής, και απαιτούμε
κάθε χώρα και κυβέρνηση να σεβαστεί την ομόφωνη απόφαση ενός ελεύθερου
λαού.Θα πληρώσουμε για το χαλκό αν είναι δίκαιο να πληρώσουμε, και δεν θα το
κάνουμε αν είναι άδικο.Θα περιφρουρήσουμε τα συμφέροντα μας.Μα θα είμαστε
άτεγκτοι αν ανακαλύψουμε πως αμέλεια ή απόπειρα εξαπάτησης από τη μεριά
οποιουδήποτε ατόμου ή οντότητας έχει βλάψει τη χώρα.
Έχουμε εθνικοποιήσει ακόμα μία από τις βασικές πρώτες ύλες – το σίδηρο.Ένα
πρόσφατο διάστημα, οι διαπραγματεύσεις με την επιχείρηση Bethlehem είχαν
αρνητική κατάληξη, και σαν αποτέλεσμα, η εξώρυξη σιδήρου πέρασε εξ’ολοκλήρου
σε δημόσια ιδιοκτησία.Αυτή τη στιγμή μελετάμε τη σύνταξη ενός εθνικού
συμπλέγματος γύρω από το χάλυβα που θα ομαδοποιήσει 6 επιχειρήσεις μαζί γύρω
από την CAP (Βιομηχανία Χάλυβα Ειρηνικού).Η συμφωνία με τη βιομηχανία Νorth
American έδειξε για άλλη μια φορά πως η Κυβέρνηση προσφέρει δίκαιο αντίτιμο
στο ξένο κεφάλαιο χωρίς να θυσιάζει τα θεμελιώδη συμφέροντα του έθνους
μας.Δεν είμαστε έτοιμοι όμως να ανεχτούμε την περιφρόνηση για τους νόμους
μας και την έλλειψη σεβασμού για την καθιερωμένη αρχή που συναντάμε από
κάποιες ξένες επιχειρήσεις.Έχουμε επίσης μετατρέψει το κάρβουνο σε συλλογική
ιδιοκτησία (μέσω της Εταιρίας Ανάπτυξης).
Τα αποθέματα νιτρικών αλάτων είναι επίσης δικά μας ξανά.Στη βάση της
συμφωνίας που σύναψε η προηγούμενη κυβέρνηση, χρωστούσαμε 24 εκατομμύρια
δολλάρια σε χρεόγραφα με 15ετή ορίζοντα πληρωμής, που με τους τόκους
αυξάνονταν σε 38 εκ. $.Οι μετοχές που ανήκαν στον βορειοαμερικάνικο τομέα
θεωρητικά άξιζαν 25 εκ. $.Όλα αυτά τώρα έχουν ανατιμηθεί σε 8 εκ. $ που θα
πληρωθούν σε δύο χρόνια.
Έχουμε ενσωματώσει διάφορα εταιρίες – μεταξύ αυτών τις Purina, Lanera
Austral, Bellavista Tome, Fiap και τα εργοστάσια υφασμάτων Fabrilana – στο
χώρο της δημόσιας ιδιοκτησίας , και επιτάξαμε την βιομηχανία τσιμέντου και
την βιομηχανία υφασμάτων Yahur όταν απειλήθηκε ο ανεφοδιασμός τους.Για να
αποτρέψουμε τη χρεωκοπία, έχουμε αποκτήσει ένα σημαντικό μέρος των
περιουσιακών στοιχείων του εκδοτικού οίκου Zig Zag , που αποτελεί ένα μεγάλο
κομμάτι της εκδοτικής και σχεδιαστικής μας βιομηχανίας, έτσι ώστε να μπορεί
να ικανοποιήσει τις κοινωνικές ανάγκες της νέας Χιλής.
Σε όλες τις εταιρίες που κρατικοποιήθηκαν, το έθνος έγινε μάρτυρας της
αποφασιστικής υποστήριξης των εργατών, της άμεσης αύξησης σε παραγωγικότητα,
και της ενεργής συμμετοχής των εργατών, των στελεχών και των τεχνικών στην
διαχείριση και τη διεύθυνσή τους.
Έχουμε επιταχύνει την αγροτική μεταρρύθμιση και έχουμε ήδη επιτύχει σε
σημαντικό βαθμό το σχέδιο αυτού του χρόνου – την απαλλοτρίωση χιλίων μεγάλων
τσιφλικιών.Η μεταρρύθμιση προχωρεί σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία και
προστατεύει τα συμφέροντα των μικρών και μεσαίων αγροτών.Θέλουμε να
οικοδομήσουμε μια νέα και πιο δραστήρια γεωργία, πιο στιβαρή σε οργάνωση και
πιο παραγωγική.Θέλουμε τους ανθρώπους που δουλεύουν τη γη να ωφελούνται
δίκαια από τους καρπούς της εργασίας τους.Η κρατική ιδιοκτησία των τραπεζών
ήταν ένα αποφασιστικό βήμα.Με απόλυτο σεβασμό για τα δικαιώματα του
μικρομέτοχου, έχουμε εγκαθιδρύσει κρατικό έλεγχο σε 9 τράπεζες και είμαστε
έτοιμοι να αποκτήσουμε έλεγχο της πλειοψηφίας σε άλλες.Στη βάση της
προηγούμενης εμπειρίας, ελπίζουμε για μια λογική συμφωνία με τις ξένες
τράπεζες.Προσπαθούμε έτσι να αποκτήσουμε τον έλεγχο του οικονομικού
μηχανισμού και να πλατύνουμε το κοινωνικό μέρος στους τομείς που παράγουν
υλικά αγαθά.Θέλουμε να θέσουμε το νέο τραπεζικό σύστημα στην υπηρεσία του
κοινωνικοποιημένου κομματιού και των μικρών και μεσαίων επιχειρηματιών, των
εμπόρων και των αγρότων, ενάντια στους οποίους ως τώρα γίνονταν διακρίσεις.
Η τρέχουσα οικονομική πολιτική μας
Αυτά ήταν τα πρώτα μας βήματα προς την εκκίνηση μιας αναγκαίας και
καθοριστικής αλλαγής στην οικονομία μας.Όμως δεν έχουμε κάνει μόνο
αυτό.Έχουμε σχεδιάσει επίσης μια βραχυπρόθεσμη πολιτική της οποίας ο
κεντρικός στόχος είναι να αυξήσει την διαθεσιμότητα των υλικών αγαθών και
των υπηρεσιών προς κατανάλωση, και έχουμε κατευθύνει αυτή την αύξηση προς
τους λιγότερο προτιμώμενους τομείς.
Συνεχίζουμε ένα σκληρό αγώνα ενάντια στον πληθωρισμό, και αυτό είναι το
κλειδί της πολιτικής της αναδιανομής μας.Ο αγώνας ενάντια στον πληθωρισμό
έχει αποκτήσει ένα νέο πολιτικό συσχετισμό – θα είναι ένα δυναμικό στοιχείο
του λαϊκού αγώνα.Το να σταματήσει η άνοδος των τιμών σημαίνει πως ο λαός θα
διατηρήσει την αυξημένη αγοραστική δυνατότητα που θα του έχει δωθεί, και
αυτό θα κατοχυρωθεί οριστικά με τη βαθύτερη στερέωση της σοσιαλιστικής
οργάνωσης.Την ίδια στιγμή, ανεξάρτητοι επιχειρηματίες μπορούν να κερδίσουν
δίκαια κέρδη, με το μεγαλύτερο όγκο παραγωγής να αποζημιώνει για τα
μικρότερα κέρδη ανά αντικείμενο.
Στην πράξη αυτή η πολιτική έχει αποδώσει ήδη εκτιμητέους καρπούς με όρους
αναδιανομής.Όπως και να’χει, γνωρίζουμε ότι αυτή η σχεδιασμένη επανόρθωση
αντιμετωπίζει εμπόδια.Από τη μία, κάποιες ομάδες επιχειρήσεων προσπαθούν να
μετριάσουν την επιτυχία των μέτρων μέσω ανοιχτής ή συγκαλυμμένης μείωσης της
ταχύτητας στην παραγωγή.Από την άλλη, κάποιοι τομείς που είναι παγιδευμένοι
σε ένα παραδοσιακό μοντέλο χαμηλής παραγωγής και υψηλού κέρδους στερούνται
τόλμης και είναι ανίκανοι να κατανοήσουν την κομβικότητα της στιγμής ή να
παίξουν ένα σπουδαιότερο μερός στην παραγωγική διαδικασία.Να κάνουν αυτό
είναι, όπως και να χει, το κοινωνικό τους καθήκον.Σε αυτούς που δεν μπορούν
να εκπληρώσουν αυτό το καθήκον, είτε ηθελημένα είτε όχι, θα εφαρμόσουμε όλες
τις νομικές διαδικασίες μέσα στις δυνατότητες μας για να συνεχίσουμε να τους
προτρέπουμε, και αν είναι απαραίτητο να τους επιβάλλουμε να παράγουν
περισσότερο.
Συνεχίζουμε επίσης μια κοινωνική πολιτική να βελτιώσουμε τη διατροφή των
παιδιών μας – να τους παρέχουμε ταχύτερη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη – να
αυξήσουμε σημαντικά τις δυνατότητες του εκπαιδευτικού συστήματος – να
εκκινήσουμε το αναγκαίο πρόγραμμα δόμησης κατοικιών – και να σχεδιάσουμε τη
μεγαλύτερη απορρόφηση των άνεργων σαν επείγουσα εθνική ανάγκη.Το κάνουμε
αυτό με δικαιοσύνη και χωρίς αναταραχή, καταβάλλοντας επίπονη προσπάθεια να
κρατήσουμε το κοινωνικό κόστος όσο χαμηλότερο γίνεται.Σήμερα ο πολίτης του
έθνους μας έχει μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη, καταναλώνει περισσότερο και
αισθάνεται πως οι καρποί της κοινής προσπάθειας είναι καλύτερα
διανεμημένοι.Την ίδια στιγμή, έχει δικαίωμα να αισθάνεται πως του ανήκουν τα
ορυχεία, οι τράπεζες, η βιομηχανία και η γη, πως του ανήκει το μέλλον.
Ούτε μετράμε τον εαυτό μας ούτε τον συγκρίνουμε με προηγούμενες
κυβερνήσεις.Είμαστε θεμελιακά διαφορετικοί.Αν όμως έπρεπε να γίνει αυτή η
σύγκριση, χρησιμοποιώντας ακόμα και τους πιο παραδοσιακούς δείκτες, θα μας
ευνοούσε.Έχουμε πετύχει το χαμηλότερο ποσοστό πληθωρισμού τα τελευταία
χρόνια – έχουμε ξεκινήσει την πιο πετυχημένη αναδιανομή εισοδήματος που έχει
δει ποτέ η Χιλή.Θα χτίσουμε ακόμα περισσότερα σπίτια αυτή τη χρονιά κι από
όσα έχουν χτιστεί ποτέ ξανά σε παρόμοια περίοδο.Παρά τις καταθλιπτικές
προβλέψεις, έχουμε διατηρήσει την κανονική ροή ανεφοδιασμού σε αναγκαία
αγαθά.
Όρια στην κυβερνητική πολιτική
Είμαστε ριζικά διαφορετικοί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.Αυτή η
Κυβέρνηση θα λέει πάντα την αλήθεια στο λαό.Πιστεύω πως είναι καθήκον μου να
δηλώσω με ειλικρίνεια πως έχουμε κάνει λάθη – πως απρόβλεπτες δυσκολίες
καθυστερούν την εκτέλεση σχεδίων και προγραμμάτων.Όμως παρά το ότι ο χαλκός
που παρήχθη δεν ανταποκρινόταν στα πλάνα, παρότι η παραγωγή νιτρικών αλλάτων
δεν έφτασε το ένα εκατομμύριο τόνους, παρότι δε χτίσαμε όσα σπίτια είχαμε
σχεδιάσει, σε κάθε ένα από αυτούς τους τομείς έχουμε ξεπεράσει τις μέγιστες
αποδόσεις που έχουν καταγραφτεί ποτέ στη χώρα μας.Δεν κατορθώσαμε να
συντονίσουμε επαρκώς τις διάφορες λειτουργίες του κρατικού τομέα, λόγω της
έλλειψη αποδοτικότητας κάποιων αποφάσεων.Αλλά σχεδιάζουμε ακόμα πιο
μελετημένες μεθόδους εκλογίκευσης και σχεδιασμού.
Με το που ανήρθαμε στην εξουσία, έχουμε αφοσιωθεί στην εκπλήρωση των
υποσχέσεων μας στη χώρα.Μαζί με την Κεντρική Ομοσπονδία Εργατών έχουμε
μελετήσει το Νόμο Αναπροσαρμογών και υπογράψαμε τη συμφωνία Κυβέρνησης –
Κ.Ο.Ε..Έχουμε στείλει ένα νομοσχέδιο στο Κονγκρέσο στο οποίο προτείνουμε
100% αύξηση μισθών στο δημόσιο τομέα, ίσο με την αύξηση στο κόστος
διαβίωσης, και μια αύξηση σε μεγαλύτερη κλίμακα στους αντίστοιχους
ελάχιστους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα.Όμως πιστεύω πως ήταν λάθος να μην
φτάσουμε σε ακόμα πιο ευρεία συμφωνία με τους εργάτες έτσι ώστε να φτάσουμε
και σε πιο ακριβείς αναπροσαρμογές προς εφαρμογή στον δημόσιο και τον
ιδιωτικό τομέα.
Ένας άλλος περιορισμός που υποστήκαμε έγκειται στις διοικητικές, νομικές και
διαδικαστικές ανεπάρκειες κάποιων βασικών κυβερνητικών σχεδίων.Γι’αυτό το
λόγο το στεγαστικό πρόγραμμα, για παράδειγμα, ξεκίνησε αργά – και αυτό έχει
εμποδίσει την επαναλειτουργία συγκεκριμένων βιομηχανιών και την απορρόφηση
μεγαλύτερου αριθμού άνεργων.Τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, η οικονομική
δραστηριότητα που συνδέεται με τη δόμηση ξεκίνησε να προχωρά κανονικά.
Υπάρχει μια αχανής περιοχή δημόσιας δραστηριότητας, που αποτελείται από τον
τομέα των δημόσιων υπηρεσιών, όπου υπάρχουν προβλήματα βαθιά
ριζωμένα.Εκατομμύρια Χιλιανοί είναι καθημερινά θύματα γραφειοκρατικής
χαρτούρας και καθυστερήσεων.Κάθε βήμα απαιτεί δεκάδες συναλλαγές, φόρμες,
υπογραφές και επίσημες σφραγίδες.Πόσες ώρες χάνονται από κάθε Χιλιανό στον
αγώνα του ενάντια στη γραφειοκρατία, πόση δημιουργική ενέργεια σπαταλιέται,
πόσος άχρηστος εκνευρισμός δημιουργείται.Οι κυβερνητικές αρχές δεν έχουν
κάνει ακόμη αρκετή προσπάθεια στην κατεύθυνση της εξάλειψης αυτού του
ενδημικού κακού.
Kινηθήκαμε επίσης αργά στο να περιγράψουμε έναν κοινωνικό μηχανισμό για τη
συμμετοχή του λαού.Το νομοσχέδιο που θα προσδώσει νομική υπόσταση στην
Κ.Ο.Ε. είναι τώρα έτοιμο – θα έχει θεσμοθετήσει τη συμμετοχή των εργατών
στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική διαχείριση τόσο του κράτους όσο και
των επιχειρήσεων.Ελάχιστα όμως έχιυμε περιγράψει τη μορφή που η συμμετοχή
τους θα πάρει στις περιφέρειες, στις κοινότητες και τους ιδιωτικούς
οργανισμούς.Θα έπρεπε να εξασφαλίσουμε όχι μόνο μια κάθετη δομή συμμετοχής
των εργατών στους ξεχωριστούς κλάδους – αυτούς των βιομηχανικών εργατών, για
παράδειγμα, στα εργοστάσιά τους – αλλά και μια οριζόντια δομή συμμετοχής που
θα επιτρέπει στους χωρικούς, τους εργάτες της παραγωγής και της εξώρυξης,
τους εργαζόμενους της διεύθυνσης και τους τεχνικούς να βρεθούν μαζί και να
συζητήσουν τα προβλήματα μιας συγκεκριμένης οικονομικής περιφέρειας ή
ολόκληρης της χώρας.Αυτού του είδους η συμμετοχή δε θα φέρει μόνο μια πιο
δίκαιη διανομή του εισοδήματος αλλά θα βοηθήσει και στην εξασφάλιση της
αύξησης του.
Η οριζόντια ενσωμάτωση του λαού δεν είναι εύκολη και αδιαμφισβήτητα θα
απαιτήσει πολιτική ωριμότητα και συλλογική συνείδηση, αλλά είναι καλό για
μας να αρχίσουμε τώρα να αντιλαμβανόμαστε πως η βελτίωση της παραγωγής σε
ένα κολλεκτιβιστικό αγρόκτημα εξαρτάται επίσης και από τους εργάτες στα
γεωργικά μηχανήματα και στα εργοστάσια εργαλείων και λιπασμάτων, από τους
εργάτες που κατασκευάζουν νέους δρόμους και από τους μικρούς και μεσαίους
εμπόρους που διανέμουν τα αγαθά.Η παραγωγή είναι ευθύνη ολόκληρης της
εργατικής τάξης.
Μία ακόμη κριτική που πρέπει να κάνουμε στους εαυτούς μας είναι πως αυτούς
τους πρώτους 6 μήνες δεν έχουμε ακόμα καταφέρει να κινητοποιήσουμε τις
διανοητικές, καλλιτεχνικές και επαγγελματικές ικανότητες πολλών
Χιλιανών.Έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε πριν όλοι οι επιστημόνες, οι
επαγγελματίες, οι χτίστες, οι καλλιτέχνες, οι τεχνικοί, οι νοικοκυρές, όλοι
αυτοί που μπορούν και επιθυμούν να συνεργαστούν στην μεταμόρφωση της
κοινωνίας, βρουν μια θέση στην οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ταλέντα
τους.
Τα άμεσα καθήκοντα
Τους υπόλοιπους μήνες του 1971, είναι βέβαιο πως ο χαλκός θα γίνει Χιλιανή
ιδιοκτησία.Από τους κόπους των εργατών, των στελεχών και των τεχνικών των
ορυχείων στην Chuquicamata, El Teniente, Exotica, El Salvador και Andina
εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό ο όγκος παραγωγής που θα πετύχουμε αυτή τη χρονιά,
και ως εκ τούτου η δυνατότητα μας να αποκτούμε ξένο συνάλλαγμα και έτσι να
διατηρήσουμε την κανονική ροή προμηθειών και να πραγματοποιήσουμε τα
επενδυτικά προγράμματα μας.Ο χαλκός αντιπροσωπεύει τα προς το ζην της
Χιλής.Αυτοί που διαχειρίζονται αυτό τον πλούτο και αυτοί που τον βγάζουν από
τη γη κρατούν στα χέρια τους όχι μόνο τη δική τους μοίρα και ευμάρεια, αλλά
και τη μοίρα και την ευμάρεια όλων των Χιλιανών.
Πρέπει να επεκτείνουμε την αγροτική μεταρρύθμιση και αν χρειαστεί να
τροποποιήσουμε το νόμο, γιατί αν ο χαλκός είναι το μεροκάματο της Χιλής, η
γη είναι το ψωμί της.
Η γη πρέπει να παράγει περισσότερο.Αυτό είναι ευθύνη των χωρικών και των
μικρών και μεσαίων ιδιοκτητών γης, αλλά η Κυβέρνηση αναγνωρίζει τα λάθη και
είναι δίκαιο και άλλοι να αναγνωρίσουν τα δικά τους.Η κατάληψη της γης από
ακτήμονες, η αδιάκριτη κατάληψη αγροτικών εκτάσεων είναι περιττή και
βλαβερή.Η πίστη στην Κυβέρνηση είναι επιβεβαιωμένη από αυτά που έχουμε κάνει
και τη συμπεριφορά μας.Γι’αυτό το λόγο, τα σχέδια που κάνει η κυβέρνηση και
ο χρόνος που έχει οριστεί για την εκτέλεση τους πρέπει να γίνονται
σεβαστά.Καλούμε πολιτικές ομάδα και άτομα που δεν είναι στη Λαϊκή ενότητα να
το συλλογιστούν βαθιά αυτό.
Η δημιουργία του χώρου κοινωνικής ιδιοκτησίας είναι ένας από τους μεγάλους
στόχους μας.Η ενσωμάτωση σε αυτό τον χώρα του μεγαλύτερου κομματιού του
βασικού μας πλούτου, των τραπεζών, των μεγάλων τσιφλικιών και μιας μεγάλης
μερίδα του εξωτερικού εμπορίου μας όπως επίσης και των βιομηχανικών και
εμπορικών μονοπωλίων είναι ένα ζήτημα που έχουμε ήδη ξεκινήσει και θα πρέπει
τώρα να ενισχύσουμε.
Στο οικονομικό επίπεδο, η εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού σημαίνει την
αντικατάσταση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής με μια ποιοτική αλλαγή
στις σχέσεις ιδιοκτησίας – υποννοεί επίσης μια αναδιατύπωση στις σχέσεις
παραγωγής.Σε αυτό το πλαίσιο, η δημιουργία του χώρου κοινωνικής ιδιοκτησίας
έχει μια ανθρώπινη, πολιτική και οικονομική σημασία.Η ενσωμάτωση μεγάλων
τομέων του παραγωγικού μηχανισμού σε ένα σύστημα συλλογικής ιδιοκτησίας
βάζει ένα τέλος στην εκμετάλλευση των εργατών, δημιουργεί ένα βαθύ αίσθημα
αλληλεγγύης, και επιτρέπει στον κάθε ένα εργάτη και τον κόπο του να
αποτελέσει κομμάτι της κοινής δουλειάς και της κοινής προσπάθειας.
Στο πολιτικό πεδίο, η εργατική τάξη γνωρίζει ότι μάχεται για την
κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής.Δεν υφίσταται σοσιαλισμός χωρίς
μια περιοχή κοινωνικής ιδιοκτησίας.Η ενσωμάτωση νέων επιχειρήσεων μέρα με τη
μέρα απαιτεί μια μόνιμη κατάσταση επιφυλακής από την πλευρά της εργατικής
τάξης.Απαιτεί επίσης έναν υψηλό βαθμό ευθύνης.Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού
δεν είναι εύκολη υπόθεση – δεν είναι μια σύντομη υπόθεση.Είναι μια
μακροχρόνια και δύσκολη υπόθεση στην οποία η εργατική τάξη θα πρέπει να
συμμετάσχει με ένα πειθαρχημένο, οργανωμένο και πολιτικά υπεύθυνο τρόπο,
αποφεύγοντας αναρχικές αποφάσεις και ασυνεπή βολουνταρισμό.
Η σημασία του δημόσιου τομέα είναι παραδοσιακή στη χώρα μας.Περίπου 40% των
δαπανών είναι δημόσιες.Περισσότερο από 70% των επενδύσεων είναι κρατικής
προέλευσης.Ο δημόσιος τομέας δημιουργήθηκε από την εθνική μπουρζουαζία
προκειμένου να ενισχύσει την συσσώρευση κεφαλαίου στον ιδιωτικό τομέα και να
κατοχυρώσει τα μέσα παραγωγής, συγκεντρώνοντας τους τεχνολογικούς πόρους και
την ιδιοκτησία τους.
Η Κυβέρνηση μας θέλει να κάνει αυτόν τον τομέα ποσοτικά σημαντικότερο, μα
ποιοτικά διαφορετικό.
Ο κρατικός μηχανισμός έχει χρησιμοποιηθεί από τα μονοπώλια για να τα
απαλλάσει από τις οικονομικές δυσκολίες, για να αποκτούν οικονομική βοήθεια
και για να ισχυροποιείται το σύστημα.Μέχρι τώρα το δημόσιο έχει
χαρακτηριστεί από τον υποδεέστερο και επικουρικό του ρόλο σε σχέση με τον
ιδιωτικό τομέα.Γι’αυτό το λόγο κάποιες δημόσιες επιχειρήσεις δείχνουν μεγάλα
συνολικά ελλείματα, ενώ άλλες αδυνατούν να παράξουν κέρδη συγκρίσιμα σε
μέγεθος με αυτά κάποιων ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Επιπλέον, ο κρατικός μηχανισμός της Χιλής στερούνταν τον αναγκαίο συντονισμό
ανάμεσα στις διάφορες δραστηριότητές του.Όσο η κατάσταση εξακολουθεί να
είναι έτσι, θα είναι αδύνατο γι’αυτόν να συμβάλλει αποφασιστικά στη
σοσιαλιστική οικονομία.Ο έλεγχος κάποιων κλάδων της παραγωγής δε σημαίνει
πως το δημόσιο έχει το μηχανισμό να διευθύνει και να εκπληρώσει τους στόχους
που θέτει ο σοσιαλισμός με ενίσχυση της απασχόλησης, αύξηση της
παραγωγικότητας και αναδιανομή του εισοδήματος.
Είναι λοιπόν αναγκαίο να διευρυνθούν οι αρμοδιότητες της δημόσιας
ιδιοκτησίας και να της δωθεί μια νέα προοπτική.Η απαλλοτρίωση των πιο
σημαντικών μέσων παραγωγής θα επιτρέψει να κατακτηθεί ένας βαθμός συνοχής σε
αυτόν τον δημόσιο μηχανισμό υποχρεωτικός για την πραγματοποίηση των μεγάλων
εθνικών στόχων.Ως εκ τούτου ένα από τα γενικά κριτήρια για τον ορισμό του
πεδίου της δημόσιας ιδιοκτησίας είναι η ανάγκη να γίνει αυτό αντιληπτό σαν
μια μονή, ενοποιημένη όλοτητα, ικανή να κάνει πράξη όλες της τις δυναμικές
βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα.
Αυτό σαφώς υποννοεί μια επείγουσα ανάγκη να στηθεί ένα σύστημα σχεδιασμού
που θα αφιερώνει το οικονομικό πλεόνασμα στις διάφορες παραγωγικές
εργασίες.Αυτό το έτος ξεκινήσαμε την οικοδόμηση ενός τέτοιου συστήματος,
δημιουργώντας συμβουλευτικά σώματα όπως τα Εθνικά και Περιφερειακά
Αναπτυξιακά Συμβούλια.Το Ετήσιο Σχέδιο για το 1971 είναι έτοιμο και για το
υπόλοιπο έτος, οι σχεδιαστικοί οργανισμοί θα δουλέψουν τα το εθνικό
οικονομικό σχέδιο για την πενταετία 1971 – 1976.Είναι η πρόθεση μας πως
κανένα επενδυτικό σχέδιο δε θα προχωρήσει αν δεν συμπεριλαμβάνεται στα
κεντρικά εγκεκριμένα κυβερνητικά σχέδια.Με αυτό τον τρόπο, θα βάλουμε τέλος
στον αυτοσχεδιασμό και θα ξεκινήσουμε τη σοσιαλιστική οργάνωση σε συμφωνία
με το πρόγραμμα της Λαϊκής Ενότητας.Η ύπαρξη κοινωνικοποιημένης ιδιοκτησίας
χρειάζεται, εξ’ορισμού, μια μέθοδο σχεδιασμού που να είναι τόσο ικανή όσο
και αποτελεσματική και να είναι επαρκώς εξοπλισμένη με θεσμική εξουσία.
Τα πλεονεκτήματα του σοσιαλισμού δεν εκτίθενται με θεαματικό τρόπο στο
στάδιο της οικοδόμησης.Η δημιουργία όμως μιας αληθινής ηθικής της δουλειάς
και η πολιτική κινητοποίηση του προλεταριάτου όχι μόνο για ζητήματα της
κυβέρνησης αλλά και των μέσων παραγωγής θα ξεπεράσουν τα εμπόδια.
Η εγκαθίδρυση του χώρου δημόσιας ιδιοκτησίας δε σημαίνει τη δημιουργία ενός
κρατικού καπιταλισμού, αλλά το αληθινό ξεκίνημα μιας σοσιαλιστικής δομής.Ο
τομέας της δημόσιας ιδιοκτησίας θα διευθύνεται από κοινού από τους εργάτες
και κρατικούς εκπρόσωπους, σαν συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε κάθε επιχείρηση
και ολόκληρη την εθνική οικονομία.Δε θα είναι αναποτελεσματικές
γραφειοκρατικές επιχειρήσεις αλλά μονάδες υψηλής παραγωγικότητας που θα
καθοδηγήσουν την ανάπτυξη της χώρας και θα δώσουν μια νέα διάσταση στις
εργασιακές σχέσεις.
Το μεταβατικό καθεστώς μας δεν θεωρεί την ύπαρξη της αγοράς σαν το μόνο
ρυθμιστή της οικονομικής διαδικασίας.Ο σχεδιασμός θα είναι ο βασικός οδηγός
την παραγωγική διαδικασία.Κάποιοι πιστεύουν πως υπάρχουν κι άλλοι
τρόποι.Όμως ο σχηματισμός επιχειρήσεων των εργατών ενσωματωμένων στη
φιλελεύθερη αγορά θα σήμαινε να ντύσουμε τους ανθρώπους του μεροκάματου σαν
καπιταλιστές και να επιχειρήσουμε με μια μέθοδο που είναι ιστορικά
αποτυχημένη.
Η ανωτερότητα της κοινωνικής ιδιοκτησίας περιλαμβάνει την αποταμίευση και τη
χρήση του πλεονάσματος που έχει παραχθεί.Είναι άρα αναγκαίο να εξασφαλίσουμε
πως ο οικονομικός τομέας και ένα μεγάλο κομμάτι του τομέας της διανομής θα
περιληφθούν στο χώρο της δημόσιας ιδιοκτησίας.Εν συντομία, θα πρέπει να
ελέγξουμε τις παραγωγικές και οικονομικές διαδικασίες και επίσης, σε κάποιο
βαθμό, τον εμπορικό τομέα.
Πρέπει να ενισχύσουμε το χώρο της κοινωνικής ιδιοκτησίας, δίνοντας όλη τη
δύναμη του κράτους, εμφυσσημένη στην οικονομική του πολιτική, σε αυτό το
σκοπό – η πιστωτική μας πολιτική, η φορολογική, νομισματική και μισθολογική
πολιτική, οι πολιτικές και τεχνολογικές μας πολιτικές, η εμπορική μας
πολιτική, πρέπει όλες να υποταχθούν στις ανάγκες της σοσιαλιστικής
συσσώρευσης, πράγμα που σημαίνει, στα συμφέροντα των εργατών.
Ταυτόχρονα, πρέπει να βοηθήσουμε τους μικρούς και μεσαίους βιομήχανους,
μαγαζάτορες και αγρότες, που για πολλά χρόνια ανήκαν σε ένα τομέα άγρια
εκμεταλλευόμενο από τα μεγάλα μονοπώλια, να δώσουν τη δική τους συμβολή.Η
οικονομική πολιτική μας τους εγγυάται μια δίκαιη συμφωνία.Δε θα υπάρξει πια
οικονομική εκμετάλλευση, και ο εκβιασμός του αγοραστή μεγάλης κλίμακας σε
αυτούς που πουλάνε σε μικρή κλίμακα θα λάβει τέλος.Οι μικρές και μεσαίες
βιομηχανίες θα παίξουν ενεργό ρόλο στη νέα οικονομία.Μέσα σε έναν πιο
ορθολογικά οργανωμένο μηχανισμό που θα δίνει κατεύθυνση υπέρ της παραγωγής
για τη μεγάλη πλειοψηφία του έθνους, θα εκτιμήσουν τη στήριξη του δημόσιου
τομέα.Τα όρια του ιδιωτικού, του μεικτού και του δημόσιου τομέα θα χαραχθούν
με ακρίβεια.
Είμαστε αντιμέτωποι με την επιλογή για μια αλλαγή μοναδική στην οικονομική
ιστορία.Καμιά χώρα δεν πέτυχε μια αποδεκτή οικονομική ανάπτυξη χωρίς
τεράστιες θυσίες.Δεν υποκρινόμαστε πως ανακαλύψαμε τη συνταγή που θα φέρει
την οικονομική πρόοδο και θα πετύχει ένα πιο δίκαιο κοινωνικό σύστημα χωρίς
κόστος.Δεν υποσχόμαστε να χτίσουμε μέσα σε μια νύχτα μια κοινωνικοποιημένη
οικονομία με δίκαιη διανομή του εισοδήματος, με νομισματική σταθερότητα και
πλήρη απασχόληση, με υψηλά επίπεδα παραγωγικότητας.Από την άλλη, υποσχόμαστε
να χτίσουμε αυτή την κοινωνία με το ελάχιστο δυνατό κοινωνικό κόστος που
μπορεί να φανταστεί κανείς στις περιστάσεις που ζούμε.Ο σοσιαλισμός δεν
είναι ένα δώρο που τυχαίνει στους ανθρώπους να τους χαρίσουν στο δρόμο
τους.Ούτε η απελευθέρωση που τον συνοδεύει είναι.Η κατάκτηση του σημαίνει να
αναβληθούν κάποιες δυνατότητες της παρούσης σαν αντάλλαγμα για την ίδρυση
μιας πιο ανθρώπινης, πιο πλούσιας και πιο δίκαιας κοινωνίας του μέλλοντος.
Η εξωτερική πολιτική μας
Οι ίδιες αρχές που διαμορφώνουν την εσωτερική μας πολιτική διαμορφώνουν και
την εξωτερική πολιτική της χώρας.Σε συμφωνία με το Καταστατικό των Ηνωμένων
Εθνών, η χώρα μας είναι κάθετα εναντίον των επεμβάσεων στα εσωτερικά
ζητήματα των εθνών και υποστηρίζει τη νομική ισότητα μεταξύ τους και το
σεβασμό στην κυριαρχία τους και την άσκηση του δικαιώματος τους στην
αυτοδιάθεση.
Η εξωτερική πολιτική της Κυβέρνησης μου κατευθύνεται με διμερείς αλλά και
πολυμερείς συμφωνίες προς την εδραίωση της ειρήνης και τη διεθνή
συνεργασία.Σαν αποτέλεσμα, η Χιλή έχει επεκτείνει τις διπλωματικές σχέσεις
της με νέες χώρες.Η πρώτη απόφαση μας, υπακούοντας σε μια ευχή της
πλειοψηφίας του Χιλιανού λαού, ήταν η επανίδρυση των σχέσεων με την Κούβα,
στην οποία έχουν επιβληθεί άδικες κυρώσεις.Έχουμε επίσης εγκαθιδρύσει
διπλωματικές σχέσεις με την Κίνα, τη Νιγηρία και την Λαϊκή Δημοκρατία της
Γερμανίας.Έχουμε εγκαθιδρύσει εμπορικές σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία της
Κορέας και το Βόρειο Βιετνάμ, και εντός της σφαίρας της Λατινικής Αμερικής
έχουμε υποστηρίξει την μείωση των εξοπλισμών ενώπιον του Οργανισμού
Αμερικάνικων Κρατών.
Η Χιλή έχει συμπράξει στη Διακήρυξη των Αρχών του Διεθνούς Νόμου για τη
Φιλία και τη Συνεργασία μεταξύ των Εθνών, υιοθετημένη από τη Γενική
Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στο τέλος του τελευταίου έτους.Έχουμε επίσης
υποστηρίξει ένα πρόγραμμα ενεργειών για να εφαρμοστεί η Διακήρυξη για την
Απόδωση Ανεξαρτησίας στα Αποικιακά Κράτη και τους Λαούς, και έχουμε
συμμετάσχει στο σχηματισμό της διεθνούς στρατηγικής για τη Δεύτερη Δεκαετία
του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.
Ο αγώνας ενάντια στην υποανάπτυξη και ενάντια στην εξάρτηση από ξένες
ηγεμονίες δίνει στη Χιλή μια ενότητα συμφερόντων με τους λαούς της Αφρικής
και της Ασίας.Γι’αυτό το λόγο η Λαϊκή Κυβέρνηση έχει αποφασίσει να
συμμετάσχει ενεργά στην ομάδα των λεγόμενων αδέσμευτων εθνών και να πάρει
μέρος αποφασιστικά στις διεργασίες και τις συμφωνίες τους.Η δικιά μας άποψη
για τη συνολική οπτική των Ηνωμένων Εθνών μας οδηγεί να ψηφίσουμε υπέρ των
νόμιμων δικαιωμάτων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.Ο σεβασμός μας για την
ανεξαρτησία απαιτεί να καταδικάσουμε τον πόλεμο στο Βιετνάμ και την επέκταση
του στο Λάος και την Καμπότζη.
Εντός των γενικών γραμμών αυτή της πολιτικής, συμπράττουμε στην Επιτροπή των
Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (ΕΗΕΕΑ), τη συνδιάσκεψη του
3ου κόσμου που θα λάβει χώρα στο Σαντιάγκο τον Απρίλιο του
1972.Επιπροσθέτως, έχω την τιμή να σας πληροφορήσω πως έχω δεχθεί
επανειλλημένες προσκλήσεις να επισκεφτώ χώρες αυτής της ηπείρου και
άλλων.Έχω ευχαριστήσει αυτά τα έθνη για την ευγένεια τους στο όνομα της
Χιλής.
Σκοπός αυτής της Κυβέρνησης είναι να διατηρήσει σχέσεις φιλίας και
συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες.Έχουμε επιμείνει στο να δημιουργήσουμε
τους όρους για να κάνουμε κατανοητή τη θέση μας, έτσι ώστε να αποφύγουμε το
ξέσπασμα συγκρούσεων και για να αποτρέψουμε τις ανώφελες ερωτήσεις από το να
δυσχερύνουν αυτό το σκοπό και να δυσκολέψουν τη διαπραγμάτευση για τη φιλική
επίλυση οποιουδήποτε προβλήματος προκύψει.Πιστεύουμε ότι αυτή η ρεαλιστική
και αντικειμενική πορεία δράσης θα γίνει δεκτή με σεβασμό από το λαό και την
κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Έχουμε επίσης υψώσει τη ψωνή μας σαν κυρίαρχος λαός σεβαστός από όλα τα
έθνη, και με την αξιοπρέπεια αυτών που μιλούν στο όνομα μιας αξιοσέβαστης
χώρας.Αυτό το έχουμε κάνει στην Οικονομική Επιτροπή για τη Λατινική Αμερική
(ΟΕΛΑ) και την Διαμερικανική Επιτροπή για την Συμμαχία για την Πρόοδο
(ΔΕΣΠ), και σε όλες τις ειδικές συναντήσεις οι εκπρόσωποι μας έχουν εκφράσει
το σκεπτικό μας.
Έχουμε μιλήσει επανειλλημένα για τη βαθιά κρίση που το παναμερικανικό
σύστημα και το αντιπροσωπευτικό του σώμα, ο Οργανισμός Αμερικάνικων Κρατών
(ΟΑΚ), διέρχονται.Το προαναφερθέν σύστημα βασίζεται σε μια υποτιθέμενη
ισότητα μεταξύ των μελών του όταν στην πραγματικότητα υπάρχει παντελής
ανισότητα, όταν η πασιφανής ανισορροπία προς όφελος των Ηνωμένων Πολιτειών
προστατεύει τα συμφέροντα των πιο ισχυρών και μεροληπτεί κατά αυτών των πιο
αδύναμων εθνών.Αυτό λαμβάνει χώρα σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο εξάρτησης του
οποίου τα αρνητικά αποτελέσματα είναι φανερά σε όλα τα επίπεδα.Έτσι η
τρέχουσα κρίση του δολλαρίου, που προήλθε από την εξωτερική και εσωτερική
πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, απειλεί να τραυματίσει όλες τις χώρες του
βιομηχανικού καπιταλισμού.Αλλά θα έχει ακόμα πιο βλαβερές συνέπειες στις
οικονομίες της Λατινικής Αμερικής, σε βαθμό που μειώνει τα νομισματικά μας
αποθεματικά, ελαττώνει την πίστωση μας και περιορίζει τις εμπορικές σχέσεις.
Επιμένουμε επίσης πως ο πολύπλευρος χαρακτήρας των διεθνών οικονομικών
οργανισμών πρέπει να παραμείνει ελεύθερος από όλες τις πολιτικές πιέσεις.
Οι χώρες μέλη αυτών των θεσμών δε μπορούν να δέχονται την αμφισβήτηση των
δικαιωμάτων τους λόγω του είδους της κυβέρνησης που επέλεξαν.Και οι διεθνείς
οικονομικοί οργανισμοί δε μπορούν να δρουν για λογαριασμό των ισχυρών χωρών
ενάντια στις αδύναμες.Η χρήση άμεσης ή υπόγειας πίεσης με σκοπό να
εμποδιστεί η χρηματοδότηση τεχνικά εγκεκριμένων εργασιών σημαίνει την
αλλοίωση του διακηρυγμένου σκοπού αυτών των οργανισμών και αντιπροσωπεύει
ένα διαστρεβλωμένο τρόπο ανάμιξης στις εσωτερικές υποθέσεις αυτών των χωρών
σε πλήρη αντίθεση με τις ανάγκες τους.
Στην αύξηση των συναλλαγών και της συνεργασίας με τις σοσιαλιστικές χώρες η
Κυβέρνηση μου βλέπει μια πρόσφορη μέθοδο προστασίας των συμφερόντων μας και
κινητοποίησης της οικονομίας, της επιστήμης, της τεχνολογίας και του
πολιτισμού σαν μέσα που θα υπηρετήσουν την εργατική τάξη ολόκληρου του
κόσμου.
Η Λατινική Αμερική είναι σε μια κατάσταση εξαθλίωσης την οποία καμιά από τις
χώρες της δεν έχει καταφέρει να αλλάξει με τα παραδοσιακά αναποτελεσματικά
μέσα.
Εδώ και κάποιο διάστημα, η Κολομβία, το Περού, η Βολιβία, το Εκουαδόρ, και η
Χιλή έχουν προτείνει την αντικατάσταση των παλιών μεθόδων με καινούριες, οι
οποίες ενσωματωμένες σε περιφερειακό επίπεδο, θα επιτρέψουν την αρμονική
ανάπτυξη των πόρων μας προς όφελος των κοινών μας στόχων.Η Συνθήκη των
Άνδεων (υπογράφτηκε το 1969) είναι ένα υποδειγματικό εγχείρημα για το οποίο
η Κυβέρνηση Λαϊκής Ενότητας κοπιάζει σκληρά.Το έχουμε αποδείξει αυτό στη
Λίμα και στη Μπογκοτά.
Η Κυβέρνηση μου προσδίδει ειδική σημασία στη διατήρηση των καλύτερων δυνατών
σχέσεων με τα αδελφά έθνη της ηπείρου.Είναι θεμελιώδης στόχος μας να
ενδυναμώσουμε όλους τους δεσμούς που θα ενισχύσουν τη συνεχιζόμενη φιλία μας
με τη Δημοκρατία της Αργεντινής, εξαλείφοντας όλα τα εμπόδια που μπαίνουν
στο δρόμο υλοποίησης αυτού του στόχου.Η ανώμαλη κατάσταση των σχέσεων μας με
τη Δημοκρατία της Βολιβίας συγκρούεται με τους στόχους και των δύο λαών, και
για το λόγο αυτό θα κάνουμε ότι βρίσκεται στις δυνάμεις μας για να τις
επανορθώσουμε.
Ο πρωτοπόρος ρόλος των εργατών
Ότι έχουμε συζητήσει στο πολιτικό, οικονομικό, πολιτισμικό και διεθνές πεδίο
αντιπροσωπεύει τη δουλειά ενός ολόκληρου έθνους, όχι αυτή ενός ανθρώπου ή
μια κυβέρνησης.
Ανάμεσα στους μήνες Νοέμβριο και Φεβρουάριο, ο αριθμός των εργατών που
αναγκάστηκαν να απεργήσουν μειώθηκε από 170 χιλιάδες σε 76 χιλιάδες.Η
ταύτιση της Λαϊκής Κυβέρνησης με τους εργάτες που μοιράζονται τις επιτυχίες
και τις αναποδιές της έχει κάνει τις αντιδικίες μαζί τους, οι οποίες πριν
ήταν αναπόφευκτες, περιττές.Αυτή τη χρονιά δεν υπήρξαν καθόλου απεργίες στο
κάρβουνο, τα νιτρικά άλατα, το χαλκό, το σίδηρο και την υφασματοβιομηχανία,
την υγεία, την εκπαίδευση ή τους σιδηροδρόμους.Με άλλα λόγια, δεν υπήρξαν
απεργίες σε εκείνους τους τομείς που είναι αναγκαίοι για την εθνική πρόοδο.
Θα ήθελα να δώσω έμφαση στο ότι για πρώτη φορά στη Χιλή, η εθελοντική
δουλειά εισάγεται με μόνιμο τρόπο σε κάποιες κρατικές επιχειρήσεις.Και
επίσης, πως για πρώτη φορά αυτό γίνεται σε όλες τις όψεις τις εθνικής ζωής
και σε μαζική κλίμακα από την Arica ως τον πορθμό του Μαγγελάνου.Στρατιώτες,
ιερείς, φοιτητές, εργάτες, επαγγελματίες και μαγαζάτορες, γέροι και νέοι,
συμμετέχουν ελεύθερα, αυθόρμητα και επιλέγοντας το χρόνο τους στις κοινές
δουλειές.Είναι μια πολύ πιο δημιουργική εξέλιξη από την εργασία για το
κέρδος.Και είναι μια εύγλωττη απάντηση σε αυτούς, μέσα κι έξω από τη Χιλή,
που θα ήθελαν να πιστέψουν ότι κάποια πράγματα δεν έχουν συμβεί και δε θα
συμβούν ποτέ.Σε αυτή τη χώρα υπάρχει και θα υπάρχει μια κυβέρνηση που ξέρει
τι μεθόδους να εφαρμόσει και πότε να τις εφαρμόσει.Σαν Πρόεδρος, αναλαμβάνω
την ευθύνη γι’αυτό.
Τα μεγάλα επιτεύγματα που βρίσκονται μπροστά μας εξαρτώνται από την υπεύθυνη
και αποφασιστική ταύτιση του εργάτη με τα πραγματικά συμφέροντά του, που
είναι πολύ πιο ευρεία από τα μικρά ή μεγάλα προβλήματα της μέρας, του μήνα ή
του χρόνου.Στην αλληλεγγύη των εργατών και τον πολιτικό τους εκπρόσωπο, την
Λαϊκή Κυβέρνηση, έχουμε ένα ανίκητο εργαλείο.
Αυτοί που ζουν με τη δουλειά τους έχουν στα χέρια τους σήμερα την πολιτική
διεύθυνση του κράτους.Είναι μια ανώτατη ευθύνη.Η οικοδόμηση του νέου
σοσιαλιστικού καθεστώτος βασίζεται στο λαό, που είναι ο πρωταγωνιστής και
κριτής του.Το κράτος πρέπει να καθοδηγήσει, να οργανώσει, και να διευθύνει,
αλλά ποτέ δεν πρέπει να αντικαταστήσει τη θέληση των εργατών.Στο οικονομικό
αλλά και στο πολιτικό πεδίο, οι εργάτες πρέπει να κρατήσουν το δικαίωμα να
αποφασίζουν.Το να συμβεί αυτό σημαίνει το θρίαμβο της Επανάστασης.
Ο λαός παλεύει γι’αυτό το σκοπό.Μάχονται με τη νομιμοποίηση που προέρχεται
από το σεβασμό στις δημοκρατικές αξίες – με την πεποίθηση που του δίνει το
πρόγραμμά μας – με τη δύναμη του να είσαι η πλειοψηφία – με το πάθος του
επαναστάτη.
Θα νικήσουμε.
Μετάφραση: Κώστας Αρβανίτης, Κατερίνα Τζιόβα
Πηγή, στα αγγλικά
<http://www.marxists.org/archive/allende/1970/september/20.htm>
H νίκη του Αλιέντε
——————————~~~~~~~~~~~~——————
O τελευταίος
λόγος του Allende
“Σίγουρα αυτή θα είναι η τελευταία ευκαιρία για μένα να
απευθυνθώ σε εσάς. Η
Πολεμική Αεροπορία έχει βομβαρδίσει τις κεραίες των Radio Portales και Radio
Corporación.
Οι λέξεις μου δεν έχουν πικρία αλλά απογοήτευση. Είθε να έρθει μια ηθική
τιμωρία για εκείνους που έχουν προδώσει τον όρκο τους: Στρατιώτες της Χιλής,
οι δικαιούχοι αρχιστράτηγοι, ο Ναύαρχος Μερίνο, ο οποίος έχει
αυτοανακηρυχθεί ο ίδιος διοικητής του ναυτικού, και ο κ. Μεντόζα, ο οποίος
επαίσχυντα μόλις χθες ορκίσθηκε πίστη και αφοσίωση στην κυβέρνηση, και ο
οποίος έχει επίσης αυτοανακηρυχθεί αρχηγός της Carabineros [παραστρατιωτικής
αστυνομίας].
Πολεμική Αεροπορία έχει βομβαρδίσει τις κεραίες των Radio Portales και Radio
Corporación.
Οι λέξεις μου δεν έχουν πικρία αλλά απογοήτευση. Είθε να έρθει μια ηθική
τιμωρία για εκείνους που έχουν προδώσει τον όρκο τους: Στρατιώτες της Χιλής,
οι δικαιούχοι αρχιστράτηγοι, ο Ναύαρχος Μερίνο, ο οποίος έχει
αυτοανακηρυχθεί ο ίδιος διοικητής του ναυτικού, και ο κ. Μεντόζα, ο οποίος
επαίσχυντα μόλις χθες ορκίσθηκε πίστη και αφοσίωση στην κυβέρνηση, και ο
οποίος έχει επίσης αυτοανακηρυχθεί αρχηγός της Carabineros [παραστρατιωτικής
αστυνομίας].
Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα, το μόνο πράγμα που
απομένει για μένα
είναι να πω στους εργάτες: δεν πρόκειται να παραιτηθώ! Ευρισκόμενος σε μια
ιστορική μετάβαση, θα πληρώσω την πίστη του λαού με τη ζωή μου. Και τους λέω
ότι είμαι βέβαιος ότι οι σπόροι που έχουμε φυτέψει στην καλή συνείδηση των
χιλιάδων και χιλιάδων Χιλιανών δεν θα μείνουν συρρικνωμένοι για πάντα.
Έχουν δύναμη και θα είναι σε θέση να μας εξουσιάζουν, αλλά η κοινωνική
διεργασίες δεν μπορεί να εμποδιστούν ούτε από το έγκλημα, ούτε από τη
δύναμη. Η ιστορία είναι δική μας, και οι άνθρωποι κάνουν την ιστορία.
Εργάτες της χώρας μου: Θέλω να σας ευχαριστήσω για την αφοσίωση που είχατε
πάντα, την εμπιστοσύνη που εναποθέσατε σε έναν άνθρωπο που ήταν μόνο ένας
διερμηνέας της μεγάλης λαχτάρας για τη δικαιοσύνη, ο οποίος έδωσε το λόγο
του ότι θα σεβαστεί το Σύνταγμα και το νόμο και έκανε ακριβώς αυτό. Σε αυτή
την καθοριστική στιγμή, την τελευταία στιγμή που μπορώ ακόμα να απευθύνομαι
σε εσάς, σας εύχομαι να επωφεληθείτε από το μάθημα: το ξένο κεφάλαιο, ο
ιμπεριαλισμός, σε συνδυασμό με την αντίδραση, δημιούργησαν το κλίμα στο
οποίο οι Ένοπλες Δυνάμεις έσπασαν την παράδοσή τους, την παράδοση που
διδάχθηκαν από το στρατηγό Schneider και επιβεβαίωσαν με τον διοικητή Araya,
θύματα του ίδιου κοινωνικού τομέα που σήμερα ελπίζει, με την ξένη βοήθεια,
να κατακτήσει εκ νέου τη δύναμη να συνεχίσουν να υπερασπίζονται τα κέρδη
τους και τα προνόμιά τους.
είναι να πω στους εργάτες: δεν πρόκειται να παραιτηθώ! Ευρισκόμενος σε μια
ιστορική μετάβαση, θα πληρώσω την πίστη του λαού με τη ζωή μου. Και τους λέω
ότι είμαι βέβαιος ότι οι σπόροι που έχουμε φυτέψει στην καλή συνείδηση των
χιλιάδων και χιλιάδων Χιλιανών δεν θα μείνουν συρρικνωμένοι για πάντα.
Έχουν δύναμη και θα είναι σε θέση να μας εξουσιάζουν, αλλά η κοινωνική
διεργασίες δεν μπορεί να εμποδιστούν ούτε από το έγκλημα, ούτε από τη
δύναμη. Η ιστορία είναι δική μας, και οι άνθρωποι κάνουν την ιστορία.
Εργάτες της χώρας μου: Θέλω να σας ευχαριστήσω για την αφοσίωση που είχατε
πάντα, την εμπιστοσύνη που εναποθέσατε σε έναν άνθρωπο που ήταν μόνο ένας
διερμηνέας της μεγάλης λαχτάρας για τη δικαιοσύνη, ο οποίος έδωσε το λόγο
του ότι θα σεβαστεί το Σύνταγμα και το νόμο και έκανε ακριβώς αυτό. Σε αυτή
την καθοριστική στιγμή, την τελευταία στιγμή που μπορώ ακόμα να απευθύνομαι
σε εσάς, σας εύχομαι να επωφεληθείτε από το μάθημα: το ξένο κεφάλαιο, ο
ιμπεριαλισμός, σε συνδυασμό με την αντίδραση, δημιούργησαν το κλίμα στο
οποίο οι Ένοπλες Δυνάμεις έσπασαν την παράδοσή τους, την παράδοση που
διδάχθηκαν από το στρατηγό Schneider και επιβεβαίωσαν με τον διοικητή Araya,
θύματα του ίδιου κοινωνικού τομέα που σήμερα ελπίζει, με την ξένη βοήθεια,
να κατακτήσει εκ νέου τη δύναμη να συνεχίσουν να υπερασπίζονται τα κέρδη
τους και τα προνόμιά τους.
Απευθύνομαι σε εσάς, πάνω απ ‘όλα, τη σεμνή γυναίκα του
τόπου μας, την
Campesina που πίστεψε σε εμάς, τη μητέρα που γνώριζε την ανησυχία μας για τα
παιδιά. Απευθύνομαι στους επαγγελματίες της Χιλής, τους πατριώτες
επαγγελματίες που συνέχισαν να δουλεύουν εναντίον της στάσης που
υποστηρίζεται από επαγγελματικά σωματεία, σωματεία ταξικά που υπερασπίζονται
επίσης τα προνόμια της καπιταλιστικής κοινωνίας. Απευθύνομαι στη νεολαία,
αυτή που τραγουδούσε και μας έδωσε τη χαρά της και το αγωνιστικό της πνεύμα.
Campesina που πίστεψε σε εμάς, τη μητέρα που γνώριζε την ανησυχία μας για τα
παιδιά. Απευθύνομαι στους επαγγελματίες της Χιλής, τους πατριώτες
επαγγελματίες που συνέχισαν να δουλεύουν εναντίον της στάσης που
υποστηρίζεται από επαγγελματικά σωματεία, σωματεία ταξικά που υπερασπίζονται
επίσης τα προνόμια της καπιταλιστικής κοινωνίας. Απευθύνομαι στη νεολαία,
αυτή που τραγουδούσε και μας έδωσε τη χαρά της και το αγωνιστικό της πνεύμα.
Απευθύνομαι στον άντρα της Χιλής, τον εργάτη, τον
αγρότη, το διανοούμενο,
εκείνον που πρόκειται να διωχθεί, γιατί στη χώρα μας ο φασισμός είναι ήδη
παρών εδώ και πολλές ώρες – σε τρομοκρατικές επιθέσεις, σε ανατινάξεις
γεφυρών, σε διακοπές σιδηροδρομικών γραμμών, σε καταστροφές αγωγών
πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενόψει της σιωπής όσων είχαν την υποχρέωση να
δράσουν. Ήταν υποχρεωμένοι. Η ιστορία θα τους κρίνει.
Σίγουρα το Radio Magallanes θα σιγήσει, η ηρεμία και μεταλλικό όργανο της
φωνής μου δεν σας φτάσει. Δεν πειράζει. Θα συνεχίσετε να την ακούτε. Θα
είμαι πάντα δίπλα σας. Τουλάχιστον η μνήμη μου θα είναι αυτή ενός άνδρα
αξιοπρεπή που στάθηκε πιστός στη χώρα του.
εκείνον που πρόκειται να διωχθεί, γιατί στη χώρα μας ο φασισμός είναι ήδη
παρών εδώ και πολλές ώρες – σε τρομοκρατικές επιθέσεις, σε ανατινάξεις
γεφυρών, σε διακοπές σιδηροδρομικών γραμμών, σε καταστροφές αγωγών
πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενόψει της σιωπής όσων είχαν την υποχρέωση να
δράσουν. Ήταν υποχρεωμένοι. Η ιστορία θα τους κρίνει.
Σίγουρα το Radio Magallanes θα σιγήσει, η ηρεμία και μεταλλικό όργανο της
φωνής μου δεν σας φτάσει. Δεν πειράζει. Θα συνεχίσετε να την ακούτε. Θα
είμαι πάντα δίπλα σας. Τουλάχιστον η μνήμη μου θα είναι αυτή ενός άνδρα
αξιοπρεπή που στάθηκε πιστός στη χώρα του.
Οι άνθρωποι πρέπει να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους,
αλλά δεν πρέπει να
θυσιαστούν. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να αφεθούν να καταστραφούν ή να
διατρηθούν από σφαίρες, αλλά δεν ούτε και να ταπεινωθούν.
Εργάτες της χώρας μου, έχω πίστη στη Χιλή και το πεπρωμένο της. Άλλοι άνδρες
θα ξεπεράσουν αυτή τη σκοτεινή και πικρή στιγμή προδοσίας που προσπαθεί να
επικρατήσει. Να πηγαίνετε προς τα εμπρός γνωρίζοντας ότι, αργά ή γρήγορα, οι
μεγάλες λεωφόροι θα ανοίξουν και πάλι και οι ελεύθεροι άνθρωποι θα περπατούν
μέσα από αυτές για να χτίσουν μια καλύτερη κοινωνία.
θυσιαστούν. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να αφεθούν να καταστραφούν ή να
διατρηθούν από σφαίρες, αλλά δεν ούτε και να ταπεινωθούν.
Εργάτες της χώρας μου, έχω πίστη στη Χιλή και το πεπρωμένο της. Άλλοι άνδρες
θα ξεπεράσουν αυτή τη σκοτεινή και πικρή στιγμή προδοσίας που προσπαθεί να
επικρατήσει. Να πηγαίνετε προς τα εμπρός γνωρίζοντας ότι, αργά ή γρήγορα, οι
μεγάλες λεωφόροι θα ανοίξουν και πάλι και οι ελεύθεροι άνθρωποι θα περπατούν
μέσα από αυτές για να χτίσουν μια καλύτερη κοινωνία.
Ζήτω η Χιλή!
Ζήτω οι άνθρωποι! Ζήτω οι εργαζόμενοι!
Αυτά είναι τα τελευταία λόγια μου, και είμαι βέβαιος ότι η θυσία μου δεν θα
είναι μάταια, είμαι βέβαιος ότι, τουλάχιστον, θα είναι ένα μάθημα ηθικής που
θα τιμωρήσει το κακούργημα, δειλία και προδοσία.
Αυτά είναι τα τελευταία λόγια μου, και είμαι βέβαιος ότι η θυσία μου δεν θα
είναι μάταια, είμαι βέβαιος ότι, τουλάχιστον, θα είναι ένα μάθημα ηθικής που
θα τιμωρήσει το κακούργημα, δειλία και προδοσία.
Σαντιάγο της Χιλής, 11 Σεπτεμβρίου 1973
Eυχαριστούμε τον φίλο και σύντροφο Νικήτα για την αποστολή του παραπάνω ιστορικού κειμένου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου