Με Eπαναστατικότητα και Δημιουργική Συνοχή

του Φίλιππου Νικολόπουλου

Α/τή Καθηγητή Κοινωνιολογίας 

Παν/μίου Ινδιανάπολης 

και UINDY Athens, Δικηγόρου

**********

Το πρώτο συνέδριο (ιδρυτικό) του ΣΥΡΙΖΑ περατώθηκε, ως γνωστόν, τον περασμένο Ιούλιο με επιτυχία. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα ενιαίο κόμμα πια, που όμως λειτουργεί όχι μονολιθικά (ή τουλάχιστον ξεκίνησε έτσι), αφού οι τάσεις μέσα στους κόλπους του είναι ελεύθερες και η διαφωνία με την κυρίαρχη άποψη της πλειοψηφίας μπορεί ανοικτά να εκφρασθεί.

            Βέβαια το ζήτημα είναι ό,τι καταστατικά και τυπικά γίνεται δεκτό να ισχύει και σε βάθος χρόνου με ουσιαστική σημασία. Κι αυτό το τελευταίο σημαίνει όχι ουσιαστικό αποκλεισμό ατόμων και ομάδων του κόμματος από τη συνολική διαδικασία λήψης αποφάσεων ή εν πάση περιπτώσει από κάποιες δυνατότητες επιρροών, ακόμη κι αν εκπροσωπούν μειοψηφούσες απόψεις και διαφωνίες.

            Στο πρόσφατο συνέδριο διαφωνίες δεν έλειψαν (ιδιαίτερα για το ζήτημα της κατάργησης των συνιστωσών), αλλά αυτές οι ίδιες αποτελούν και μια πρόκληση για ένα νέο πρόσωπο της οργανωμένης αριστεράς, όπου η παλιά αμαρτία του «φιμώματος της διαφωνίας ή της άλλης άποψης» θα έχει ξεπερασθεί.

            Αυτό εξάλλου αποτελεί και μία σημαντική διάσταση της αληθινής δημιουργικής συνοχής του κόμματος. Οι «άλλες απόψεις» ή η αυστηρή κριτική προς την ηγεσία του κόμματος ή και διαφωνίες ακόμη για κάποιους χειρισμούς, (με την προϋπόθεση ότι είναι καλόπιστες και δεν είναι συνδεδεμένες με άλλες σκοπιμότητες,) μπορεί να αποτελέσουν στοιχεία δημιουργικών συνθέσεων, που δεν αναιρούν τη συνοχή του, αλλ’ αντίθετα την ενδυναμώνουν μαζί μ’ ένα πνεύμα εσωκομματιικής δημοκρατίας κι ανοικτού εσωκομματικού διαλόγου.

            Στο όνομα της συνοχής και ενότητας του ενιαίου κόμματος με κανένα τρόπο δεν πρέπει να παραμερίζονται απόψεις και θέσεις.  κριτικού περιεχομένου απέναντι στις απόψεις και στις επιλογές της πλειοψηφίας. Η σύγχρονη αριστερά γενικώς πρέπει να παύσει να ταυτίζεται με το λεγόμενο «μάντρωμα» των απόψεων και με αυταρχικές εσωκομματικές μεθοδεύσεις. Οι πραγματικά δημιουργικές δυνάμεις ενός αριστερού κόμματος μπορούν ν’ ανθίσουν πολύ περισσότερο μέσα σ’ ένα  πεύμα πολυφωνίας (ισορροπημένης βέβαια, γιατί σωστά ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ,στον αρχικό λόγο του στο συνέδριο, μίλησε για την αποφυγή μελών – «διχασμένων προσωπικοτήτων») και αβίαστου εσωκομματικού διαλόγου.

            Απ’ την άλλη η επαναστατική ορμή (στην ευρύτερη έννοια του όρου) του ΣΥΡΙΖΑ ως ανερχόμενης ριζοσπαστικής πολιτικής δύναμης δεν πρέπει να μειωθεί, αλλά οφείλει να βρει τον βηματισμό της μέσα στις σύγχρονες συνθήκες και τις πολυπλοκότητες που παρουσιάζονται στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική κοινωνία. Το «επαναστατικό» έχει παύσει πια να σημαίνει μόνο βίαιη κοινωνική εξέγερση «απ’ τα κάτω» και περιλαμβάνει παραμέτρους που εκτείνονται στο ευρύ πεδίο του πολιτιστικού ή ακόμη και στη διαμόρφωση στάσεων του ατομικού υποκειμένου απέναντι στο υπάρχον σύστημα και στους μηχανισμούς χειραγώγησης που αυτό στηρίζει. Η επαναστατικότητα αναφέρεται πια και στην αντιπαράθεση απέναντι σε κατεστημένες αντιλήψεις, πέρα απ’ την στενή έννοια του πολιτικού, και στην ανατροπή προτύπων συμπεριφοράς της καθημερινής ζωής. Η προσωπική εξέγερση είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής της ευρύτερης επαναστατικής οπτικής.

            Ακόμη στο πλαίσιο αυτής της ίδιας ευρύτερης οπτικής πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε και  τη σχέση του σοσιαλιστικού κόμματος με το ίδιο το σώμα των πολιτών. Όχι «καθοδήγηση ξεκομμένη», που χειρίζεται «απ’ τα πάνω» το πολιτικό παιχνίδι και δίνει «γραμμή προς τα κάτω», αλλά κόμμα και ηγεσία που συνειδητά βάζουν στο παιχνίδι την ίδια την κοινωνία ενημερωμένη και μαχόμενη. Και πολύ σωστά σε άρθρο του στην «Αυγή» ο Γιάννης Μηλιός παρουσίασε την άποψη ότι μέρος της συνολικής στάσης του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στα Μνημόνια και τις πιέσεις του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κατεστημένου,  πρέπει  να είναι η ενεργοποίηση του ίδιου του κοινωνικού σώματος, που ενημερωμένο θα παλέψει και θ’ αντισταθεί.

            Η όποια επαναστατικότητα, λοιπόν, και η όποια δημιουργική συνοχή θα σχετίζεται άμεσα με την πρωταγωνιστική δημοκρατική συμμετοχή του ίδιου του πολίτη. Ο πολίτης στο προσκήνιο, ο πολίτης που βλέπει «πίσω απ’ τις κουρτίνες»,ο πολίτης που ελέγχει, ο πολίτης που συνδημιουργεί την πολιτική πράξη.